این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
محیط شناسی، جلد ۵۱، شماره ۲، صفحات ۲۵۵-۲۷۱
عنوان فارسی مدلسازی توزیع گونه‌ای گربه پالاس (Otocolobus manul) در ایران با استفاده از الگوریتم بیشینه آنتروپی
چکیده فارسی مقاله هدف: این پژوهش به منظور مدل‌سازی زیستگاه گونه گربه پالاس (Otocolobus manul) در ایران و شناسایی مهم‌ترین متغیرهای محیطی و اقلیمی مؤثر بر توزیع مکانی آن به‌منظور ارائه راهکارهای علمی برای حفاظت این گونه بوده است. روش پژوهش: برای دستیابی به هدف، از الگوریتم حداکثر آنتروپی (MaxEnt) به‌عنوان یکی از روش‌های یادگیری ماشین با توان پیش‌بینی بالا استفاده شد. در این مطالعه نقاط حضور گونه از سازمان حفاظت محیط‌زیست ایران گردآوری شدند که شامل داده‌هایی است که توسط محیط‌بانان، کارشناسان، همیاران محیط‌زیست و منابع کتابخانه‌ای ثبت شدند و شامل 175 نقطه حضور در سراسر ایران بود. متغیرهای محیطی مشتمل بر 18 متغیر، شامل متغیرهای اقلیمی، توپوگرافی و کاربری اراضی، از پایگاه داده‌های جهانی و نقشه‌های سازمان نقشه‌برداری ایران استخراج و آماده‌سازی شد. مدل‌سازی در نرم‌افزار MaxEnt با اعتبارسنجی متقابل انجام و دقت مدل بر اساس شاخص سطح زیر نمودار (AUC) ارزیابی گردید. یافته‌ها: نتایج نشان داد مقدار AUC مدل برابر با 93/0 بوده که بر اساس طبقه‌بندی این معیار، بیانگر عملکرد پیش‌‌بینی بسیار خوب مدل است. در بین متغیرهای بررسی ‌شده، فاصله از طعمه پایکا با سهم 5/19 درصد بیشترین تأثیر را در تعیین زیستگاه مطلوب گربه پالاس داشت. پس از آن، ارتفاع از سطح دریا (2/18 درصد)، ناهمواری سطح زمین (4/14درصد) و دمای متوسط سالانه (2/14 درصد) به‌عنوان مهم‌ترین عوامل تعیین‌کننده توزیع گونه شناسایی شدند. نقشه‌های مطلوبیت زیستگاه نشان داد که توزیع گربه پالاس در ایران اگرچه دامنه جغرافیایی نسبتا وسیعی را پوشش می‌‌دهد، اما به صورت گسسته (لکه‌‌ای) در زیستگاه‌‌های کوهستانی و ارتفاعات متوسط تا بالا مشاهده می‌‌شود. تحلیل منحنی‌های پاسخ نشان دهنده افزایش احتمال حضور گربه پالاس با کاهش فاصله از طعمه پایکا بوده و در ارتفاعات بالاتر از سطح دریا و سطوح ناهموارتر بیشترین مقدار را دارد. همچنین این گونه بیشترین تمایل را به زیست در نواحی با دمای متوسط سالانه معتدل نشان داد. این الگوها بیانگر اهمیت ترکیبی متغیرهای توپوگرافی و اقلیمی به‌عنوان عوامل کلیدی در تعیین توزیع فضایی گونه هستند. نتیجه‌گیری: بر اساس نتایج پژوهش، حضور طعمه پایکا به‌عنوان عامل کلیدی در تبیین الگوی توزیع گربه پالاس شناسایی شد که نشان‌دهنده وابستگی تغذیه‌ای این‌گونه به این طعمه است. همچنین، ارتفاع از سطح دریا و ناهمواری سطح زمین به‌عنوان مهم‌ترین متغیرهای توپوگرافی، نقش تعیین‌کننده‌ای در انتخاب زیستگاه این گونه ایفا کردند. با توجه به ترجیح زیستگاهی خاص گربه پالاس و توزیع لکه‌ای آن در ایران، حفاظت از جمعیت‌های طعمه اصلی به‌ویژه پایکا و خرگوش به همراه ایجاد و توسعه مناطق حفاظت شده در نواحی شناسایی شده با مطلوبیت بالای زیستگاهی باید به‌عنوان اقدامات اولویت‌دار در برنامه‌های حفاظتی این گونه اجرا شود.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله ایران،گربه پالاس،الگوریتم MaxEnt،مدلسازی زیستگاه،یادگیری ماشین،
عنوان انگلیسی Species Distribution Modeling of the Pallas’s Cat (Otocolobus manul) in Iran Using the Maximum Entropy Algorithm
چکیده انگلیسی مقاله Objective: The objective of this study was to model the habitat of the Pallas’s cat (Otocolobus manul) in Iran and to identify the key environmental and climatic variables influencing its spatial distribution, with the aim of providing scientific strategies for the conservation of this species. Method: The Maximum Entropy (MaxEnt) algorithm, recognized as a machine learning method with high predictive capacity, was applied in this research. Species occurrence records were obtained from the Department of Environment of Iran, which encompassed the data collected by rangers, specialists, environmental volunteers, and library sources, resulting in a total of 175 occurrence points across the country. The environmental dataset consisted of 18 variables, including climatic, topographic, and land-use factors, which were extracted and prepared from global databases and cartographic maps provided by the National Cartographic Center of Iran. Habitat modeling was performed in MaxEnt using cross-validation procedures, and the predictive accuracy of the model was assessed based on the area under the curve (AUC) criterion. Results: According to the results, the AUC value of the model was 0.93, representing a very good predictive performance. Distance from the prey (pika) contributed the most (19.5%) to the habitat suitability for the Pallas’s cat, followed by elevation (18.2%), terrain ruggedness (14.4 %), and mean annual temperature (14.2%). The habitat suitability maps revealed that although the distribution range of the Pallas’s cat in Iran covers a relatively broad geographic extent, it occurred in a patchy pattern within mountainous habitats and areas of moderate to high elevation. The response of the curve analysis demonstrated an increase in the probability of Pallas’s cat occurrence with decreasing distance from the prey (pika) and reaches its maximum in higher elevations and more rugged terrains. Moreover, the species exhibited a preference for areas with moderate mean annual temperatures. These patterns highlighted the combined significance of topographic and climatic variables as key determinants of the species’ spatial distribution. Conclusions: According to the findings, the presence of the prey (pika) was a key factor in explaining the distribution pattern of the Pallas’s cat, highlighting the species’ trophic dependence on this prey. In addition, elevation and terrain ruggedness were recognized as the most influential topographic variables, playing a decisive role in the species’ habitat selection. Considering the specific habitat preferences of the Pallas’s cat and its patchy distribution across Iran, conservation of primary prey populations, particularly pika and hare, along with the establishment and expansion of protected areas in regions identified as highly suitable habitats should be regarded as priority measures in conservation programs for this species. 
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله ایران,گربه پالاس,الگوریتم MaxEnt,مدلسازی زیستگاه,یادگیری ماشین
نویسندگان مقاله سیده بهاره حسینی |
گروه مهندسی محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران

الهام یوسفی روبیات |
گروه مهندسی محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران

علی حقانی |
گروه محیط‌زیست، دانشکده شیلات و محیط‌زیست، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع‌طبیعی گرگان، گرگان، ایران

حمید رضا رضایی |
گروه مدیریت حیات‌وحش، دانشکده شیلات و علوم محیطی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان ، گرگان، ایران

نشانی اینترنتی https://jes.ut.ac.ir/article_103758_cb30a35968437172572d8d471c9a0f41.pdf
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات