این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
نقد ادبی، جلد ۱۵، شماره ۵۸، صفحات ۱۵۹-۲۰۳
عنوان فارسی تحلیل نقش و جایگاه بن‌مایۀ‌ خیر و شر در روند تصویرسازی نگاره‌های خان هفتم رستم
چکیده فارسی مقاله نبرد خیر و شر یکی از بن‌مایه‌‌های اصلی شاهنامه است. بن‌مایه‌ها به‌سبب خاصیت تکرار‌شوندگی و تشخص‌یافتگی در شبکه‌های تصویری و رواییِ متن، نقش شاخص و پایه‌ای دارند، به همین جهت، در اضافه‌ کردن لایه‌های معنایی به متن، یاری می‌رسانند. عرصۀ رویارویی خیر و شر در شاهنامه و ادب حماسی به زندگی اجتماعی انسان‌ها وارد‌ شده و به‌شکل داستان‌های حماسی و پهلوانی و در قالب بن‌مایه‌ها در متن، پدیدار می‌شود. در فرایند تصویرسازی متن، بن‌مایه‌ها، دستمایۀ نگارگر، جهت تولید تصویر می‌شوند و عناصرِ تصویری، مطابق با بن‌مایه‌های به‌کار‌رفته در متن ادبی، در ترکیب‌بندی قرار می‌گیرند و کارکرد نماد و نشانه را می‌یابند. پرداختن به این مسئله که در فرایند تصویرسازی یک روایت حماسی، بن‌مایه‌های ادبی چه نقشی در شکل‌دهی به روایتِ تصویری دارند، از مسائل مطرح‌شده در این جستار است. این پژوهش به دنبال یافتن پاسخ به این سؤال است که نقشِ بن‌مایه‌هایِ ادبی خان هفتم رستم در تصویر‌سازی نگاره‌های مصور‌شده و تبدیل متن شاهنامه به متنِ تصویری چیست؟ و نگارگر از چه شگردهایی جهت ظهور و بروز این بن‌مایه‌ها در تصویر، بهره‌ برده ‌است؟ این پژوهش با ماهیت تحقیق کیفی و با استفاده از روش توصیفی ـ تحلیلی، انجام خواهد ‌شد و شیوۀ گردآوری اطلاعات به‌صورت اسنادی و کتابخانه‌ای خواهد ‌بود. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که نمادها و نشانه‌های تصویری در نگاره‌ها، هم‌راستا با ظهور و بروز بن‌مایه در متن آشکار می‌شوند. این ترجمان تصویری از متن ادبی سبب می‌شود که نگارگران در ترکیب‌بندی و پلان‌بندی اثر، براساس اولویت استفاده از بن‌مایه‌های به‌کار‌رفته در پی‌رنگ ادبی، از این عناصر استفاده کنند.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله بن‌مایه،خیر و شر،نگارگری،خانِ ‌هفتم رستم،
عنوان انگلیسی An Analysis of the Function and Significance of Shahnameh’s Literary Motifs in the Visualization Process of Rostam’s Seventh Labor Paintings
چکیده انگلیسی مقاله One of the key motifs in Shahnameh is the struggle between evil and good. Motifs serve a unique and essential role in the text’s visual and narrative networks because of their distinctive repeating feature and characterization. As a result, they assist in enhancing the text’s semantic layers. In Shahnameh and epic literature, the struggle between evil and good permeates human social interactions and appears as motifs in heroic and epic stories. Motifs are used by the painter to create visuals throughout the text visualization process, and visual elements are placed in the composition in line with the motifs employed in the literary text and take on the function of symbols and signs. This study examined the roles that literary motifs play in the visualization of an epic narrative and in shaping the visual narrative. The main research question was: What functions do the literary motifs from Rostam’s Seventh Labor play in rendering paintings and transforming the text of Shahnameh into a visual text, and what techniques does the painter employ to visualize such motifs. A descriptive-analytical methodology was used in this qualitative study. A desk study was used to collect the data. The results showed that the motifs of the text are represented in the visual symbols and signs of the paintings. Paintings can be composed and planned utilizing these aspects in accordance with the priority of motifs employed in the literary narrative thanks to this visual translation from the literary text.
Extended Abstract
Recurring and salient in pictorial and narrative networks of the text, motifs have a prominent and fundamental role in literature. They foreground the literary text, adding layers of meaning. Good versus evil is a major motif in Ferdowsi’s Shahnameh where the struggle eventually surfaces in humans and social life, manifested in the form of heroic stories and epics. The battle of Rostam and Div-e Sepid (the White Demon) is one of Shahnameh’s stories illustrated frequently in the miniatures of different periods, spotlighting the importance of its illustration. The general theme of the “Haftkhān” (known in English as the “Seven Labours of Rostam”) is the hero (good) saving Iran and the king from the demon (evil) and ultimately, his victory over evil after undertaking seven difficult tasks. The major motifs in the literary text used in this narrative network include real human characters (hero or good or Rostam), real-bestial characters (Rakhsh), mythical-legendary elements (evil force or Div-e Sepid), events encompassing the main actions in the story (slaying Div-e Sepid, overcoming evil, and dropping the blood of the demon’s liver in Kay Kavus’s eyes to restore his sight), symbolic objects (the blood of the demon’s liver), natural elements (black cave), unusual incidents (the seven labours). In the process of illustration, the miniaturist uses motifs to produce the images. Therefore, pictorial elements become symbols when they are placed in the composition according to the motifs. The contribution of literary motifs to shape the pictorial narrative in the illustration of an epic was a central discussion in this article. This study attempted to answer the following main questions: What is the role of literary motifs of the “Haftkhān” in the illustrated miniatures of the story and the process of turning the text of Shahnameh into pictorial text? What techniques have miniaturists used to manifest these motifs in the illustrations?
Bound and free motifs, which form the narrative network of the text, were extracted and compared with the illustrated versions of the stories in miniatures. The purpose of this study was analysing the place of the literary motifs of the “Seven Labours of Rostam” in the formation of illustrated miniatures of this story. In this qualitative descriptive-analytical study, the data were collected through documentary and library research.
The results showed that pictorial signs and symbols in the miniatures appear in congruence with the manifestation of the motifs in the text. Such an illustrated translation of the literary text has led miniaturists to utilize motifs used in the plot based on their priority in the composition and framing of their works.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله بن‌مایه,خیر و شر,نگارگری,خانِ ‌هفتم رستم
نویسندگان مقاله مهدی لونی |
دانشجوی دکتری تاریخ تحلیلی و تطبیقی هنر اسلامی دانشگاه شاهد تهران

پرویز اقبالی |
استادیار دانشکده هنر دانشگاه شاهد

فریده داودی مقدم |
دانشیار دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شاهد

نشانی اینترنتی https://lcq.modares.ac.ir/article_18892_e5b3e035d0360c693223f2d1d7ed7155.pdf
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات