این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
نقد ادبی، جلد ۱۱، شماره ۴۲، صفحات ۸۵-۱۱۲
عنوان فارسی برساخت گفتمانیِ پی‌رنگ در گزارش‌های تذکره‌ای عرفانی: روایت‌های حلاج
چکیده فارسی مقاله
گزارش­های تذکره­ای شکلی از روایت­پردازی عرفانی است که با قصد مشروعیت­­بخشی یا مشروعیت­زدایی، سوژه­ها را فرامی‌خواند و واقعیت یا واقعیت­هایی را به نفع یا علیه آن‌ها سامان می­دهد. درک بهتر این واقعیت­های برساخته نیازمند تبیین شیوه­های پی‌رنگ­سازیِ گزارش­های مذکور از منظر گفتمانی است. در این نوشتار، برساخت گفتمانی پی‌رنگ درباب حلاج به‌مثابۀ نمونه­ای شاخص در دو سطح مشروعیت­بخشی و مشروعیت­زدایی در گزارش تذکره­ای پانزده کتاب عرفانی طبقه­بندی و تحلیل شده است. برای دلالت­یابی و تفسیر در سطح مشروعیت­بخشی به برخی از مفاهیم ماکس وبر و تئو ون­لیوون و در سطح مشروعیت­زدایی به بعضی از سخنان فوکو و مری داگلاس استناد شده است. نتیجه نشان می­دهد که دسته­ای با گرایش عاشقانه ـ قلندری سعی کرده­اند تا با انتساب اَشکالی از اقتدار به‌همراه ارزیابی اخلاقی مثبت و اسطوره‌سازی، به حلاج مشروعیت ببخشند. دسته­ای دیگر با تمایلات زهدانه ـ شریعت­محور و ذکر نمونه­هایی از نظم­شکنی دینی ـ شرعی و فرهنگی ـ عرفی منتسب به حلاج یا بازنمایی مبتنی بر حذف و پوشیده­گویی، در خدمت گفتمان طرد و مشروعیت­زدایی از وی قرار گرفته­اند. دسته­ای هم در مقامی بینابین، بااینکه اغلب از حلاج دفاع کرده‌اند، در مواردی هم برخی از ابعاد منفی زندگی‌اش را بدون دفاع از او بازگفته‌اند. با نگاهی به موضع­گیری­های مذکور می­توان چنین پنداشت که نوع این نگرش‌ها مبتنی بر جهان معرفتی ـ ایدئولوژیک گزارش­نویسان بوده است. از طرف دیگر، ضمن غلبه گفتمان قبول بر گفتمان طرد درباب حلاج، طرد مذکور بنابه جهت و شدت موضع­گیری­ها به‌معنای مصطحِ طرد نیست.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله روایت‌های عرفانی،گزارش‌های تذکره‌ای،پی‌رنگ‌گفتمانی،مشروعیت‌بخشی،مشروعیت‌زدایی،حلاج،
عنوان انگلیسی Discursive Construction of the Plot in Mystical Biographical Reports: Hallaj Riwāyāt/Narratives
چکیده انگلیسی مقاله Biographical reports are a form of mystical narrativization that interpellates subjects with the aim of legitimization or delegitimization and organizes a fact or some facts in their favor or against them. A better understanding of these constructed facts requires explanation of the methods through which the plot of these reports are made from a discursive point of view. This study classifies and analyzes the discursive construction of plot in Hallaj narratives as a prototype of the two levels of legitimization and delegitimization in the biographical reports/accounts of fifthteen mystical books. To describe the process of signification and interpretation, some references are made to the concepts of Max Weber and Theo-Won Lyon for the legitimization process; some concepts by Foucault and Mary Douglas are also cited for delegitimization process. The result suggests that a group with a romantic-qalandari attitude have tried to legitimize Hallaj with the attribution of a form of authority, along with a positive moral assessment and mythologization to his narratives. Another group with an ascetic-religious attitude citing examples of religious-sharia and cultural-conventional disorder attributed to Hallaj, or his representation with an aim of removal or secrecy, have served the discourse of his exclusion and delegitimization. A third group have taken a middle standpoint. Although they have often defended Hallaj, in some cases they have raised some negative aspects of his life without any defense. Looking at these standpoints, it can be assumed that the type of stances are based on the epistemic-ideological world of the biographers...
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله روایت‌های عرفانی,گزارش‌های تذکره‌ای,پی‌رنگ‌گفتمانی,مشروعیت‌بخشی,مشروعیت‌زدایی,حلاج
نویسندگان مقاله پارسا یعقوبی جنبه سرایی |
عضو هییت علمی دانشگاه کردستان

منصور رحیمی |


نشانی اینترنتی https://lcq.modares.ac.ir/article_18782_fbb0b624b7a28e5b8631098a08fe6611.pdf
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات