این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
پژوهش های تولید گیاهی، جلد ۳۲، شماره ۲، صفحات ۸۱-۱۰۱
عنوان فارسی تعدیل اثرات ناشی از کم‌آبی در گیاه نخود علوفه‌ای (.Pisum arvense L) با کاربرد کودهای آلی و آبیاری تکمیلی
چکیده فارسی مقاله سابقه و هدف: گیاهان خانواده بقولات به دلیل محتوای پروتئین بالا و تثبیت زیستی نیتروژن نقش بسزایی در تأمین نیازهای غذایی جوامع بشری از لحاظ کمّی و کیفی را دارا هستند. تنش کم‌آبی از مهم‌ترین پارامترهای محدودکننده رشد و تولید گیاهان محسوب می‌شود. بسیاری از فرآیندهای فیزیولوژیکی در گیاهان از جمله فعالیت آنزیم‌ها، ثبات غشاء، فتوسنتز، تنفس، جذب یون، متابولیسم کربوهیدرات‌ها و مواد مغذی و در نهایت رشد در اثر تنش خشکی مختل می‌شوند. انجام آبیاری تکمیلی و استفاده از کودهای آلی یکی از روش‌های مهم در راستای کاهش اثرات سوء ناشی از تنش خشکی و جلوگیری از صدمات ناشی از کاربرد بی‌رویه کودهای شیمیایی می‌باشد. هدف از اجرای این تحقیق، کاهش مصرف کودهای شیمیایی و بهره‌گیری از کودهای آلی و همچنین درک نحوه تاثیر آبیاری تکمیلی در شرایط دیم بر خصوصیات نخود علوفه‌ایی بود.

مواد و روش‌ها: در این پژوهش تأثیر کودهای آلی (کاربرد ورمی‌کمپوست به مقدار ده تن در هکتار، کاربرد کود گاوی به مقدار بیست تن در هکتار و عدم کاربرد کود آلی (شاهد)) و آبیاری تکمیلی (یک بار آبیاری در مرحله پنجاه درصد گلدهی، دو بار آبیاری در مراحل پنجاه درصد گلدهی و پنجاه درصد غلاف‌دهی و بدون آبیاری (شاهد)) بر خصوصیات مورفوفیزیولوژیک و مؤلفه‌های پر شدن دانه گیاه نخود علوفه‌ای مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه مرکز خدمات کشاورزی کره‌سنی شهرستان سلماس در استان آذربایجان غربی در سال 1401 اجرا گردید.

یافته‌ها: تنش کم‌آبی در مقایسه با شرایط یک ‌بار و دو بار آبیاری تکمیلی میزان پرولین برگ‌ها را به ترتیب 2/42 و 7/48 درصد افزایش و محتوای کلروفیل کل را به ترتیب 3/40، 3/50 درصد، محتوای کاروتنوئید را 7/46 و 9/58 درصد، میزان قندهای محلول را 3/32 و 7/36 درصد، سرعت پر شدن دانه را 6/16 و 3/31 درصد و نیز عملکرد دانه را 1/28 و 5/57 درصد کاهش داد. از طرفی کاربرد کودهای دامی و ورمی‌کمپوست نسبت به عدم کاربرد کود (شاهد) محتوای پرولین را به ترتیب 5/20 و 6/40 درصد، میزان قندهای محلول را 6/43 و 1/49 درصد، کلروفیل کل را 7/28 و 3/37 درصد، میزان کاروتنوئید را 2/86 و 2/85 درصد، سرعت پر شدن دانه را 6/44 و 2/49 درصد و همچنین عملکرد دانه را 8/39 و 8/81 درصد بهبود بخشید. تأثیر مثبت ورمی‌کمپوست و کود گاوی بر عملکرد دانه را هم در شرایط تنش (بدون آبیاری) و هم در شرایط آبیاری تکمیلی می‌توان به بالا بودن سرعت پر شدن دانه و نیز بهبود سایر صفات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی نسبت داد.

نتیجه‌گیری: به نظر می‌رسد کاربرد کودهای گاوی و ورمی‌کمپوست می‌توانند تا حدودی اثرات زیان‌بار ناشی از تنش خشکی را از طریق کاهش آسیب به رنگیزه‌های فتوسنتزی در اثر تنش اکسیداتیو و نیز افزایش سنتز اسمولیت‌های سازگار از قبیل پرولین و قندهای محلول تعدیل نمایند و بنابراین می‌توان کاربرد این کودها و نیز اعمال یک‌ بار و دو بار آبیاری تکمیلی را در جهت بهبود عملکرد و اجزای عملکرد نخود علوفه‌ای تحت شرایط دیم توصیه کرد.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله پرولین،رنگیزه‌های فتوسنتزی،سرعت پر شدن دانه،کود گاوی،ورمی‌کمپوست،
عنوان انگلیسی Alleviation of water deficit effects in forage pea (Pisum arvense L.) by organic fertilizers application and supplementary irrigation
چکیده انگلیسی مقاله Background and objectives: Legumes are plants that are strong in protein and fix nitrogen biologically, which makes them an important source of both quantity and quality sustenance for human populations. Water deficit is one of the most important parameters limiting the growth and production of plants. Many physiological processes in plants, including enzyme activity, membrane stability, photosynthesis, respiration, ion absorption, carbohydrate and nutrient metabolism, and finally growth, are disrupted due to water deficiet. Supplementary irrigation and the use of organic fertilizers are one of the important methods for mitigating the negative effects of water deficiet and preventing harm caused by the indiscriminate application of chemical fertilizers. The purpose of this research was to reduce the consumption of chemical fertilizers and use of organic fertilizers, as well as to understand the effect of supplementary irrigation in rainy conditions on the characteristics of forage pea.

Materials and methods: In this research the effect of organic fertilizers (application of 10 t ha-1 of vermicompost, 20 t ha-1 of cow manure and without organic fertilizer (control)) and supplementary irrigation (once irrigation at the 50% flowering stage, twice irrigations at the 50% flowering and 50% podding stages and no-irrigation (control)) were investigated on morphophysiological characteristics and grain filling components of forage pea. The factorial experiment based on a randomized complete block design with three replications was conducted in farming at the agricultural service center of Kora Sani in Salmas city in West Azarbaijan province in 2022.

Results: Water deficit stress compared to once and twice supplementary irrigation increased the leaves proline content by 42.2 and 48.7% respectively, and decreased total chlorophyll content by 40.3 and 50.3%, carotenoid content by 46.7 and 58.9%, the amount of soluble sugars by 32.3 and 36.7%, rate grain filling by 16.6 and 31.3% and grain yield by 28.1 and 57.5%, respectively. On the other hand, the use of cow manure and vermicompost improved proline content by 20.5 and 40.6%, soluble sugars by 43.6 and 49.1%, total chlorophyll content by 28.7 and 37.3%, carotenoid content by 86.2 and 85.2%, rate grain filling by 44.6 and 49.2% and grain yield by 39.8 and 81.8%, respectively, in comparison without fertilizer (control). The positive effect of vermicompost and cow manure on grain yield both under stress conditions (without irrigation) and supplementary irrigation conditions can be attributed to the high rate grain filling and the improvement of other morphological and physiological traits.

Conclusion: Cow manure and vermicompost appear to partially mitigate the negative effects of drought stress by lowering oxidative stress induced damage to photosynthetic pigments and enhancing the production of suitable osmolytes like as proline and soluble sugars, so it is possible to use these fertilizers in conjunction with once or twice supplementary irrigations to improve forage pea yield and yield components under rainfed conditions.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله پرولین,رنگیزه‌های فتوسنتزی,سرعت پر شدن دانه,کود گاوی,ورمی‌کمپوست
نویسندگان مقاله وحیده قربانی قوشچی |
دانش‌آموخته کارشناسی‌ارشد دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران

جلال جلیلیان |
نویسنده مسئول، استاد دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران.

راضیه خلیل زاده |
استادیار دانشگاه لرستان، خرم‌آباد، ایران.

نشانی اینترنتی https://jopp.gau.ac.ir/article_7167_3c2bf86836a7157585fb3b307f511386.pdf
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات