بهمنظور بررسی اثر تیمارهای مقدار بذر یونجه (Medicago sativa L.) و کارایی باکتریهای تسهیلکننده جذب فسفر (PGPR) بههمراه مقادیر مختلف مصرف کود شیمیایی فسفات بر کیفیت بذر تولیدی، آزمایشهای جوانهزنی و بنیه بذر قبل و بعد از اعمال پیری تسریعشده، به صورت کرتهای دوبار خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در 3 تکرار در سال 1388 در مزرعه آموزشی و پژوهشی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران واقع در کرج اجرا گردید. عامل فسفر در 4 سطح (صفر، 30، 60 و 90 کیلوگرم فسفر در هکتار) در کرتهای اصلی، باکتریهای تسهیلکننده جذب فسفر (سودوموناس) در 3 سطح (بدون باکتری، باکتری سویه شماره 9 و باکتری سویه شماره 41) در کرتهای فرعی و عامل مقدار بذر در 3 سطح (2، 6 و 10 کیلوگرم بذر در هکتار) در کرتهای فرعی فرعی قرار گرفتند. نتایج نشان داد بیشترین میزان جوانهزنی و بنیه بذر از مقدار 6 کیلوگرم بذر در هکتار، استفاده از سویه شماره 41 باکتری تسهیلکننده جذب فسفر بههمراه 30 کیلوگرم فسفر در هکتار و پس از اعمال پیری تسریعشده، از مقدار 10 کیلوگرم بذر در هکتار با استفاده از سویه شماره 41 باکتری تسهیل جذب فسفر بههمراه 60 کیلوگرم فسفر در هکتار تیمار بهدست آمد. بعد از اعمال پیری تسریعشده برای دستیابی به بیشترین شاخص جوانهزنی و بنیه بذر، نیاز به مقدار بذر و فسفر بیشتری نسبت به شرایط استاندارد بود. با توجه به نتایج بهدست آمده، در شرایط انبارداری، باکتری سویه شماره 41 تأثیر بهتری نسبت به باکتری سویه شماره 9 بر افزایش بنیه بذر داشت. برای تولید بذر یونجه با بنیه بالا، استفاده از مقدار بذر و فسفر مطلوب (بهترتیب 6 و 30 کیلوگرم در هکتار) بههمراه باکتری تسهیلکننده فسفر (سویه شماره 41) میتواند در زراعت این گیاه مدنظر و نتایج مطلوبتری را ایجاد نماید
The effect of seed rate of alfalfa (Medicago sativa L.) and efficiency of plant growth promoting bacteria (PGPR) that facilitates phosphorus uptake with different doses of phosphate fertilizer was evaluated on seed quality. For this purpose, the germination and seed vigor tests before and after accelerated aging were performed in a split split plot experiment based on randomized complete block design with three replications in 2010 in the field of education and research in the College of Agriculture and Natural Resources, Tehran University, Karaj. Phosphorus factor at 4 levels (0, 30, 60 and 90 kg Phosphorus.ha-1) in main plots, PGPR (Pseudomonas) in three levels (no bacteria, bacterial strains, No. 9 and bacterial strains No. 41) in subplots and rate of seed factors on three levels (2, 6, and 10 kg of seed per hectare) were the sub-subplots. The results showed the highest rate of germination and seed vigor obtained by use of 6 kg seeds per hectare, PGPR No.41 strains with 30 kg Phosphorus per hectare and after accelerated aging. The highest rate of germination and seed vigor at 10 kg of seed per hectare were found for PGPR No.41 strains, with 60 kg Phosphorus ha-1 treatments. After accelerated aging practices to achieve maximum germination index and vigor, seed rates and phosphorus requirement were more than standard conditions. Based on obtained results for the storage conditions, bacterial strains No. 41 had a better effect on increasing seed vigor than bacterial strains No. 9. To produce alfalfa seed with high vigor and obtain better results, use of optimum seed rates and phosphorus (6 and 30 kg.ha-1, respectively) along with PGPR (strain No. 41) could be considered in crop plants.