این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
جامعه شناسی صنعتی، جلد ۱، شماره ۲، صفحات ۳۹-۵۸
عنوان فارسی تحلیل تغییرات بهره‌وری و شناسایی عوامل مؤثر بر آن در صنعت پتروشیمی
چکیده فارسی مقاله چکیده مبسوط
مقدمه: بهره‌وری یکی از راهکارهای اصلی دستیابی به رشد اقتصادی در شرایط محدودیت منابع تولیدی است که نه تنها در کارایی و اثربخشی فرآیندهای تولیدی تأثیر دارد، بلکه به‌طور مستقیم بر کیفیت زندگی و رفاه اجتماعی نیز تأثیرگذار است. بهبود بهره‌وری می‌تواند موجب افزایش درآمد واقعی، تقویت توان خرید کالاها و خدمات، بهبود شرایط مسکن و آموزش، افزایش زمان فراغت و ارتقای برنامه‌های اجتماعی و زیست‌محیطی شود. هدف این پژوهش، اندازه‌گیری بهره‌وری و شناسایی عوامل مؤثر بر تغییرات بهره‌وری در صنعت پتروشیمی پذیرفته ‌شده در بورس اوراق بهادار تهران است.
روش: این پژوهش از نوع کمی است که با استفاده از شاخص هیکس-مورستین و تحلیل پوششی داده‌ها به اندازه‌گیری تغییرات بهره‌وری پرداخته و سپس از تحلیل رگرسیون برای شناسایی عوامل مؤثر بر تغییرات بهره‌وری استفاده می‌کند. جامعه آماری، شامل بنگاه‌های فعال در صنعت پتروشیمی پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران است. نمونه مورد مطالعه 14 شرکت پتروشیمی پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران بودند که از سال 2010 به بعد فعالیت داشته‌اند، و به روش نمونه‌گیری غیراحتمالی هدفمند انتخاب شدند. داده‌ها از طریق مراجعه به وب‌سایت کدال (پایگاه اطلاعاتی گزارش‌های مالی شرکت‌ها) جمع‌آوری و گزارش‌های مالی شامل ترازنامه‌ها، صورت‌های سود و زیان و سایر اطلاعات مرتبط با متغیرهای مورد مطالعه برای هر یک از شرکت‌ها استخراج شد. جهت اندازه‌گیری بهره‌وری، از شاخص هیکس-مورستین استفاده شد که ترکیبی از ورودی‌ها و خروجی‌ها را استفاده می کند. به علاوه، برای اندازه­گیری تغییرات بهره­وری، روش تحلیل پوششی داده‌ها به کار رفت تا کارایی نسبی هر شرکت مورد ارزیابی قرار گیرد و سپس با استفاده از شاخص هیکس-مورستین تغییرات بهره‌وری آنها محاسبه شود. اما برای تحلیل اثرات متغیرهای مختلف بر تغییرات بهره‌وری از رگرسیون حداقل مربعات تعمیم یافته (GLS) استفاده گردید.
یافته‌ها: نتایج نشان داد، بیشترین رشد بهره‌وری مربوط به شرکت پتروشیمی فارابی در سال 1397 با نرخ 723/2 بود. همچنین، میانگین بهره‌وری شرکت‌ها در طی دوره ده‌ساله برابر با 024/1 به‌دست آمد که بیشتر از یک است و نشان‌دهنده افزایش بهره‌وری شرکت‌ها در این دوره است. همچنین نتایج نشان داد، سرمایه انسانی، سرمایه مالی و باز بودن تجاری تأثیر معناداری بر تغییرات بهره‌وری دارند.
نتیجه‌گیری: بهره‌وری در صنعت پتروشیمی از طریق سرمایه‌گذاری در سرمایه انسانی و مالی بهبود می‌یابد. در این راستا، سیاست‌ها، برنامه‌ها و برنامه‌ریزی‌های کوتاه‌مدت و بلندمدت دولت می‌تواند تأثیرگذار باشد. بعلاوه، لزوم توجه به توسعه منابع انسانی، تقویت سرمایه‌گذاری‌های مالی و ارتقای سطح تجارت بین‌المللی در بهبود بهره‌وری صنعت پتروشیمی تأکید می شود.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله بهره‌وری،سرمایه انسانی،سرمایه مالی،صنعت پتروشیمی،ایران،
عنوان انگلیسی Analysis of Productivity Changes and Identification of Related Factors in the Petrochemical Industry
چکیده انگلیسی مقاله Extended Abstract
Introduction: Productivity is one of the main strategies for achieving economic growth in conditions of limited production resources, which not only affects the efficiency and effectiveness of production processes, but also directly influences the quality of life and social welfare. Increasing productivity can raise real income, enhance purchasing power of goods and services, improve housing and education conditions, increase leisure time, and promote social and environmental programs. The aim of this research is to measure productivity and identify factors affecting productivity changes in the petrochemical industry listed on the Tehran Stock Exchange (TSE).
Method: This is quantitative research employing the Hicks-Moorsteen Index (HMI) and Data Envelopment Analysis (DEA) to measure productivity changes. Subsequently, regression analysis is used to identify factors affecting productivity variations. The population includes of firms operating in the petrochemical industry listed on the Tehran Stock Exchange (TSE). The sample of the study consisted of 14 petrochemical companies that have been operating since 2010, and were selected through purposive non-probability sampling method. Data were collected by referring to the Comprehensive Database OF All Listed Companies (CODAL) website and financial reports including balance sheets, profit and loss statements, and other information related to the variables under study, extracted for each company. To measure productivity, the Hicks-Moorsteen Index (HMI) was used. It uses a combination of inputs and outputs. In addition, to measure productivity changes, the data envelopment analysis method was applied to evaluate the relative efficiency of each company. Then their productivity changes are calculated using the Hicks-Moorsteen Index (HMI). However, Generalized Least Squares (GLS) regression was used to analyze the effects of different variables on productivity changes.
Findings: The results indicated that the highest productivity growth was related to Farabi Petrochemical Company (FPC) in 2018, at a rate of 2.723. Moreover, the average productivity of companies during the ten-year period was 1.024, which is more than one and indicates an increase in the productivity of companies during this period. The results also demonstrated that human capital, financial capital, and trade openness have a significant effect on productivity changes.
Conclusion: Productivity in the petrochemical industry improves through investment in human and financial capital. In this regard, the government's short-term and long-term policies, programs and plans can play an effective role. In addition, the need to pay attention to human resource development, strengthening financial investments, and improving the level of international trade are crucial for improving the productivity in the petrochemical.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله بهره‌وری,سرمایه انسانی,سرمایه مالی,صنعت پتروشیمی,ایران
نویسندگان مقاله مهرشاد فیروزی |
دانشجوی کارشناسی ارشد، بخش اقتصاد، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

احمد صدرایی جواهری |
بخش اقتصاد، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

علی حسین صمدی |
بخش اقتصاد، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

نشانی اینترنتی https://jis.yu.ac.ir/article_728717_accfdbce8071df685a081667bbb784d2.pdf
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات