این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
Journal of Reproduction and Infertility، جلد ۶، شماره ۴، صفحات ۳۶۹-۳۷۵
عنوان فارسی سقط جنین از دیدگاه فقه مقارن
چکیده فارسی مقاله مسأله سقط جنین و احکام مربوط به آن در فقه اسلامی از مسائل مهم حوزه دینی به شمار می‌آید و با روند تکاملی و رو به رشد علوم جدید وارد حوزه علمی و مجامع پزشکی دنیا نیز گردیده است. فقه اسلامی در برابر خواسته‌های روز و نیاز بشری نمی‌تواند ساکت باشد و نمی‌تواند در برابر پیشرفت‌های علمی واپس گراید و خود را با آن همراه و هماهنگ نکند؛ زیرا دریافت‌های علمی جدید و مشکلات نوپیدا طبعاً در درک بعضی مبانی اصولی و فقهی و تشخیص موضوعات و مفاهیم و برداشت از متون دینی تاثیر خواهد گذاشت؛ بنابراین محققین حوزه‌های علمیه دینی که صیانت فقه اسلامی را بر عهده دارند لازم است بیش از پیش با مکاتب و آرای مختلف آشنا شده و موضوعات مهم فقهی را بر اساس دستاورد‌های علمی جدید مورد بررسی و تجدید نظر قرار دهند. مباحثی که در این مقاله به آن پرداخته شده است عبارتند از: 1- تعریف جنین 2- مراحل خلقت و شکل‌گیری جنین از قبیل نطفه (لقاح تخمک و اسپرم) 3- مدت هر یک از مراحل جنینی 4- بیان اختلاف نظر فقهای اسلامی نسبت به اطلاق لفظ جنینی که شکل‌گیری آدمی در آن نمایان نشده است و آن را فاقد حکم جنین می‌دانند 5- سقط جنین در چه مرحله ای از مراحل حمل, جایز است؟ در پاسخ به موارد فوق باید گفت: اصل در سقط جنین بنا بر نظر امام محمد غزالی بر ممنوعیت است؛ ولی مذاهب و اندیشمندان معاصر در این موضوع اختلاف دارند: الف: از نظر مذهب حنفیه: در متون کتب فقهای حنفیه از جمله (الدرالمختار) بیان شده که سقط جنین قبل از دمیدن روح انسان در آن یعنی قبل از گذشت چهار ماه بر آن امکان‌پذیر است؛ اگرچه فقیهان این مذهب اسقاط حمل را قبل از نفخ روح حرام ندانسته‌اند. ب: از نظر مذهب مالکیه: خارج ساختن نطفه ترکیب یافته با تخمک زن بعد از لقاح را هر چند قبل از گذشت چهل روز باشد جایز نمی‌دانند و حالت عذر را هم استثنا ننموده‌اند. یعنی حکم سقط جنین در مذهب مالکی در هر مرحله‌ای از مراحل جنین, حرام می دانند. ج: از نظر شافعیه: فقهای شافعیه در این قضیه دارای دو نظریه می‌باشند: 1- نظریه قائل بر تحریم سقط جنین پس از استقرار نطفه در رحم اگرچه قبل از اتمام چهل روز باشد. 2- عده‌ای دیگر از جمله ابواسحاق مروذی و شبر املسی با استناد به نظریه ابوحنیفه، سقط جنین را در مرحله نطفه و علقه مورد تسامح قرار داده‌اند و با عذر شرعی سقط آن را جایز دانسته‌اند اگر چه امام محمد غزالی سقط نطفه بعد از لقاح را در هر مرحله‌ای باشد حرام می‌داند. د: از نظر مذهب حنابله: فقهای این مذهب سقط جنین را با گذشت بیشتر از چهل روز بر آن را جایز نمی‌دانند. هـ: از نظر فقهای ظاهری: اسقاط جنین را در هر شرایطی جایز نمی‌دانند و هیچ عذری را در سقط جنین موجه نمی‌شمارند. و: نظریه ترجیحی در میان مذاهب که استاد فقه مقارن دکتر عبدالکریم زیدان در کتاب المفصل بیان داشته این است: اگر سقط جنین به خاطر معالجه و یک مشکل شرعی باشد و مرحله جنین قبل از نفخ روح یعنی قبل از گذشت چهار ماه از آغاز حمل باشد سقط آن از نظر شریعت جایز است. تا آنجا که، بعضی اسقاط جنین در قبل از چهار ماه چه با عذر و چه بدون عذر را جایز می‌دانند. شیخ محمد شلتوت رئیس سابق دانشگاه الازهر می‌گوید: اگر به تاکید ثابت شود که بقای نوزاد پس از تحقق حیات آن دچار مشکلی از جمله مرگ می‌شود قواعد کلی شریعت، ما را به کمترین دو ضرر (اخف الضررین و اهون المفسد تین) دستور می‌دهد. امروزه عده‌ای از علمای اسلامی به دلیل فساد زمانه و مشکلات اجتماعی، اسقاط جنین را جایز شمرده‌اند. نظر راجح دکتر یوسف قرضاوی استاد فقه مقارن در عصر کنونی بر این است که جنین پس از چهار ماه و نفخ روح در آن به عنوان یک انسان کامل محسوب می‌شود و هرگونه جنایت بر آن به مثابه جنایت بر انسان کامل است؛ تا آن جا که قوانین شریعت به زن حامله اجازه می‌دهد که ماه رمضان را به خاطر صیانت از حیات جنین افطار نماید و همچنین به خاطر حفظ جنین تاخیر قصاص از زن حامله محکوم به قصاص و یا محکوم به رجم را واجب می‌داند. موضوع (نفخ روح) ماسوای حیات حیوانی محض است و حیات حیوانی مسبوق بر حیات انسانی (نفخ روح) می‌باشد. بعضی از فقهای معاصر و متخصصین فقه مقارن در صورت نیاز و ضرورت سقط جنین را جایز دانسته‌اند و از نظر آنان جنین در چنین مرحله‌ای یک مایع محض و یا علقه‌ای از خون و یا مضغه‌ای از گوشت پاره است. دکتر قرضاوی تصریح می‌دارد که اگر از طریق علمی موثق ثابت گردد که جنین در شکم مادر ناقص الخلقه و یا به شدت ناقص‌العضو باشد که زنده ماندن آن بعد از ولادت یا در آینده برای خود و خانواده‌اش موجب عذاب و مشکلاتی باشد در اینجا به مفاد قاعده (الضرر یدفع بقدر الامکان) ضرر را به قدر امکان باید دفع کرد، سقط آن را جایز دانسته‌اند.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله سقط جنین، فقه مقارن، دمیده شدن روح
عنوان انگلیسی Abortion in the views of Contemporary Islamic Jurisprudence
چکیده انگلیسی مقاله Abortion and its laws in Islamic jurisprudence, is one of the important issues in religious domains and by the evolution and progress of sciences, this issue has entered into the realm of science and medical societies too. Islamic jurisprudence can not be passive in dealing with current demands and exigencies, and also it can not retreat from the progresses of science or does not follow or synchronize itself to science as new scientific findings become available. The emergence of new diseas-es and dilemmas will affect the comprehension of some essentials of jurisprudential principles, perception of different sub-jects and concepts and even inferences from religious texts; therefore the researchers of religious seminaries which pre-serve the Islamic jurisprudence, should more than ever familiarize themselves with different schools of thought and opinions and consider and reconsider important jurisprudential subjects based on new scientific achievements. The subjects which have been addressed in this article are as follow: 1. Defining fetus, 2. Developmental stages of fetus such as zygote, 3. The duration of each fetal stage, 4. The disagreement among Islamic jurisprudents on the application of the term fetus to an entity that has not yet taken the form of a human and whether one can consider the application of abortion laws to it, and 5. The stages of pregnancy in which abortion is permissible. In Imam Mohammad Gazellis opinion, abortion is strictly prohibited but there is disagreement on this issue among different schools of Islam and contemporary scholars. a) Hanafite schools point of view on abortion: In the textbooks of Hanafite jurisprudents like "Aldor al-Mokhtar” it has been stated that abortion can be performed before the inspiration of soul, that is before the end of the forth month of preg-nancy; although the jurisprudents of this school have not prohibited abortion before the inspiration of soul into the body. b) Malikite schools point of view on abortion: They do not allow the expulsion of zygote even before the fortieth day of pregnancy and even they do not spare any room for exceptions. c) Shafiite schools point of view: The Shafiite jurispru-dents have two opinions on this issue: 1. An opinion which prohibits abortion after conception and even before the end of the fortieth day of pregnancy. 2. Some others, among them Abou-Isacc Marvazzi and Shebra Melsi, by referencing to Abou-Hanifas thesis, have exempted abortion in zygotic and blood-clot stages, have accepted legal pleas and have allowed abortion in both situations, although Imam Mohammad Gazelli even prohibits abortion of zygotes in any stage. d) Hanbalite schools point of view: The jurisprudents of this Islamic school do not allow abortion after the fortieth day of pregnancy. e) Zahirites schools point of view: The jurisprudents of this school do not allow abortion under any circums-tances and do not authorize any excuses or exceptions for abortion. f) The preponderant view amongst the schools: The contemporary jurisprudence teachings master, Dr. Abdol-Karim Zeidan in “Al-Mofasal” has stated that if abortion is nece-ssary as a medical treatment or it is a legal problem and the fetal stage is before the inspiration of soul, before the end of the fourth month of pregnancy, abortion is permissible from the Shariah or Islamic law point of view and even some belie-ve abortion as permissible before the end of the fourth month with or without any excuses. Sheik Mohammad Shaltout, the former president of Al-Azhar University says: If it is strongly proven that the survival of the fetus after its coming to exis-tence will face difficulties and even death, the general laws of Shariah, order us to "the least two losses". Nowadays, some of Islamic scholars permit abortion because of the mischief of the contemporary time and social problems. The views of Dr. Josef Gharzavi, the master of contemporary Islamic jurisprudence, depict that fetus is regarded as a complete human after the fourth month of pregnancy and its soul inspiration and any crime committed to it is similar to crime committed to a complete human and even the laws of Shariah allow pregnant women to break their fast in Ramadan to preserve the life of the fetus and even they delay the avenge for blood of a condemned pregnant women to death to a time after delivery or likewise the stoning of a pregnant women. The subject of soul inspiration is different from pure ani-mal life and animal life is antecedent to human life (inspiration of soul). Some contemporary Islamic jurisprudents and contemporary jurispru-dence specialists have permitted abortion in situations that are exigent and imperative and they believe that fetus is in the form of pure fluid, a clot of blood or a mixture of meat loaves. Dr. Gharzavi affirms that if it is proven scientifically scien-tific, that the fetus in its mothers womb has anomaly or has serious malformations and its viabi-lity in future will cause torment and problems for himself/ herself and the family, based on the rule of repelling or warding off the loss as much as possible, has permitted abortion.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله
نویسندگان مقاله
نشانی اینترنتی http://www.jri.ir/article/202
فایل مقاله اشکال در دسترسی به فایل - ./files/site1/rds_journals/128/article-128-377032.pdf
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات