این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
پژوهشنامه تاریخ اسلام، جلد ۱، شماره ۱۰، صفحات ۱۳۱-۱۶۹
عنوان فارسی نهاد حسبه در عصر ایلخانی
چکیده فارسی مقاله نهاد حسبه در عصر ایلخانی[1] علیرضا کریمی[2] سجّاد برزگر[3] چکیده شهرهای ایران در آغاز سده هفتم هجری از رونق نسبی برخوردار بودند که گرفتار هجوم ویران‌گر مغول‌ها شدند. رویارویی مردم شهری با بیابان‌گردان مغول، این رشد و رونق را در مُحاق فرو برد. جز تاراج و از میان رفتن نیروی اقتصادی شهرهای بزرگ، روابط حیات شهری در عصر ایلخانان دست‌خوش دگرگونی‌های ژرف شد؛ به‌ویژه ایلخانان در عهدی از حکومتشان بر ایران، دینی متفاوت با دین رعایای خود داشتند. بنابراین، نهادها و سازِکارهای اجتماعی که کارکردها و وظایف مذهبی داشتند، بسیار آسیب دیدند؛ چنان‌که سازمان «حِسبه»؛ یعنی ضامن اجرای شریعت در جامعه و مُجری قاعده معروف اسلامی «امر به معروف و نهی از منکر» تا روی کار آمدن ایلخانی مسلمان، دوره‌ای از فترت را سپری کرد. این فترت 694 هجری قمری (زمان اسلام آوردن غازان‌خان) به پایان رسید. غازان و وزیرش خواجه رشیدالدین فضل‌الله در پی این بودند که باری دیگر قانون‌های اسلامی اجرا شود و جامعه هیئت و حالت گذشته خود را بازیابَد. از این‌رو، بر پایه سنت‌های ایرانی و آموزه‌های اسلامی به اصلاحات فراگیری دست زدند و قانون‌های تازه‌ای را اجرا کردند. آنان اجرای این وظایف را بر عهده «نهاد حِسبه» گذاشتند. بر پایه یافته‌های این پژوهش، به‌رغم پشتیبانی‌های چشم‌گیر حکومت از نهاد حِسبه به‌ویژه پس از صدور فرمان‌ها و قانون‌های جدید غازانی، این دستگاه (دیوان احتساب) در اجرای آن قانون‌ها به‌ویژه در وظایف مذهبی و شرعی‌اش، چندان کام‌یاب نبود. [1]. تاریخ دریافت:‌ 2/11/1391 تاریخ پذیرش:‌ 1/5/1392 [2]. استادیار دانشگاه تبریز، گروه تاریخ، تبریز، ایران. Alireza_karimi46@yahoo.com [3]. دانشجوی دکتری تاریخ دانشگاه تبریز، تبریز، ایران. (نویسندۀ مسئول) Sajad_barzegar64@yahoo.com
کلیدواژه‌های فارسی مقاله حسبه، نهاد حسبه، مُحتسب، ایلخانان، اصلاحات غازان.
عنوان انگلیسی Hisbah Institution in Ilkhanid era
چکیده انگلیسی مقاله Hisbah Institution in Ilkhanid era AliReza Karimi[1] Sajjad Barzegar[2] Abstract Cities of Iran, during the seventh century (A.H), enjoyed relative prosperity before their devastation by Mongol invasion. Battles with the nomadic people of Mongol blocked the former growth and prosperity of these cities. Besides destroying the economic basis of big cities, the urban life and civil relations underwent profound changes in the Ilkhanid era.The Ilkhanids, during an era of their governance,practiced a different religion than that of their due subjects. Thereby, institutions that previously hadreligious functions and duties in the society were damaged profoundly. For instance, Hisbahinstitution, which was responsible for enforcing Islamic law, experienced a period of Fetratuntil a MuslimIlkhan was put in charge of it. The period of Fetrat took a long time and reached its end when Gazan Khan converted to Islam. Gazan and his advisor, Khaje Rashid Aldin, tried to enforce the Islamic law and restore the society to its previous status. Therefore, they brought about many reforms and enforced new rules based on Islamic traditions. They made Hisbah responsible for performing such duties. However, the findings of this study show that despite significant supports from the government, especially after the issuance of decrees and regulations, the Hisbah failed to reach remarkable success in implementation of the rules. [1]. Assistant professor of Tabriz University,Department of History,Tabriz,Iran. Alireza_karimi46@yahoo.com [2]. PhD Student in of Tabriz University, Tabriz, Iran. Sajad_barzegar64@yahoo.com
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله
نویسندگان مقاله علیرضا کریمی |


سجاد بزرگمهر |


نشانی اینترنتی http://journal.isihistory.ir/browse.php?a_code=A-10-1-60&slc_lang=fa&sid=fa
فایل مقاله اشکال در دسترسی به فایل - ./files/site1/rds_journals/1472/article-1472-388254.pdf
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده تخصصی
نوع مقاله منتشر شده پژوهشی
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات