این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
مسکن و محیط روستا، جلد ۳۶، شماره ۱۵۷، صفحات ۱۳۱-۱۴۸
عنوان فارسی حقوق همسایگی در بستر محدودیت های ژئومورفولوژی سکونتگاه های روستایی: مورد پژوهی؛ روستای اورامان تخت از تعارضات قانونی تا توافقات عرفی
چکیده فارسی مقاله معماری و شهرسازی سنتی ایرانی-اسلامی به­عنوان رویکردی به­جا مانده از عصر شهرسازی سنتی، ارائه­دهنده الگوهایی خاص در نظام برنامه­ریزی و مدیریت شهرهای تاریخی ایران بوده است. این الگوها امروزه در بستر شهرها و روستاهایی با بافت سنتی مشاهده می‌شود‌ که همواره مطابق با شرایط اقلیمی، محیطی، کالبدی و اجتماعی بافت سکونتی است. حقوق همسایگی به­عنوان یکی از حقوق پایه­ای در نظام شهرسازی ایرانی-اسلامی، در بستر سکونتگاه­ها نمایان بوده و بر پایه سنت، رفتارها و اصول حاکم بر جامعه، این حقوق رعایت شده است. روستای اورامان تخت کردستان به‌عنوانی سکونتگاهی با بافت فضایی خاص، الگویی از سکونت را ارائه می‌دهد که قوانین و مقررات امروزی در حوزه شهرسازی، توسعه آن‌را در تضاد و تعارض با تحقق حقوق همسایگی می­داند. لذا پژوهش درصدد پاسخ به این پرسش است که «حقوق همسایگی در بستر کنش و واکنش متقابل حقوق مالکانه و منافع عمومی چه جایگاهی دارد؟» و «فرایند تبدیل تعارضات قانونی به توافقات عرفی چگونه منجر به تحقق حقوق همسایگی می‌شود؟»‌ معماری و شهرسازی ایرانی-اسلامی با مبنای نظری و اصول فقهی اسلام، زمینه­ای قوی در هدایت و توسعه معماری و شهرسازی معاصر دارد. با این رویکرد می­توان موضوع مورد نظر این پژوهش را در بستر آیات قرانی و تفاسیر معتبر از یک­سو و قوانین و مقررات موجود از سوی دیگر مورد تحلیل و بررسی قرار داد. روش تحقیق مورد استفاده در این مقاله روش توصیفی با استفاده از تکنیک استدلال منطقی است، استدلالی که بر‌اساس «مطالعه اسنادی» از آموزه­های اعتقادی و پژوهش­های مرتبط و همچنین «مشاهده میدانی» از بافت کالبدی و اجتماعی روستای اورامان تخت کردستان به تحلیل سؤال پژوهش پرداخته است. نتایج پژوهش چگونگی توافقات عرفی برای تداوم توسعه فضایی و رعایت حقوق همسایگی ساکنین را تبیین می‌کند؛ تداومی که در بستر تعارضات موجود بین حقوق مالکانه با منافع عمومی صورت می­گیرد. به این معنا که ملاحظات و ضوابط موجود در قوانین و مقررات شهرسازی و حقوق مالکانه به‌تنهایی نمی‌تواند تداوم حیات اجتماعی، توسعه فضایی سکونتگاه­هایی مثل روستای اورامان تخت را ممکن سازد؛ درحالی‌که توافقات عرفی مبتنی بر شرایط محیطی عملاً تداوم زندگی اجتماعی و تحولات توسعه فضایی را در آن­ها امکان­پذیر ساخته است.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله
عنوان انگلیسی Neighbourhood rights in the context of the geomorphological limitations of rural settlements (Case study: Oraman Takht village)
چکیده انگلیسی مقاله Iranian-Islamic architecture and urbanity as an approach inherited from traditional uran development present specific patterns of planning and management of Iranian historic cities. Nowadays, these patterns can be observed in traditional cities and villages. These patterns have been always in harmony with local climate, environment and social condition. Some of the settlements with specific spatial patterns that have been shaped according to the local geomorphological constraints present a specific model of settlement. Neighborhood right as one of the basic rights in Iranian-Islamic system have been embedded in all human settlements and observed through traditions, behaviors and principle social codes of conduct. Oraman Takht village of Kurdistan presents a particular residential pattern where contemporary urban rules and regulations are in conflict with neighborhood rights.. Therefore, this research seeks to answer the following questions: how neighborhood rights can be defined in the context of the interaction between ownership rights and public interests? And, how the process of dealing with “legal conflicts” through “customary agreement” can be conducive to the realization of neighborhood rights? This research relies on examining the holy Quran as well as contemporary laws and regulations. Adopting a descriptive approach, the paper addresses the research questions using holy Quran teachings and field observations in social and built environment of the Oraman Takht village. Masooleh village in Gilan and Oramannat villlage in Kordistan are presented and analyzed as our case-studies. The findings of the research determine how customary agreements can present a way for the sustainability of settlement development and observing neighborhood rights. This sustainability can be achieved in the context of conflicts between ownership rights and public interests; This implies that urban laws and regulations and ownership rights cannot - on their own –ensure the sustainable development of social and built environment in settlements like Oraman Takht. Through this traditional process, legal conflict can be addressed through social agreements based on traditional customs of the society This research also shows that climatic, environmental and social conditions of settlements, creates an environment where social interactions are not formed based on formal codes, and regulations, but on the basis of social customs that balances the interaction between private property rights and public interests. In this traditional process, the legal conflicts are transformed to social agreements. This issue arises not from a gap in laws and regulations, but from the conflicts that arise between private property rights and public interests in private and public places. This conflict cannot be addressed in the domain of formal laws and regulations, but within the common laws of the society. Addressing such conflicts is possible through a shift from “law-based conflict of interests” to “custom-based agreement” for achieving neighborhood rights.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله
نویسندگان مقاله رضا خیرالدین | reza kheyroddin
department of urbanism, iran university of science and technology
گروه شهرسازی، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه علم و صنعت ایران
سازمان اصلی تایید شده: دانشگاه علم و صنعت ایران (Iran university of science and technology)

ابراهیم دلایی میلان | ebrahim dalaei milan
urban planning, iran university of science and technology
دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه علم و صنعت ایران
سازمان اصلی تایید شده: دانشگاه علم و صنعت ایران (Iran university of science and technology)

نشانی اینترنتی http://jhre.ir/browse.php?a_code=A-10-3065-1&slc_lang=fa&sid=fa
فایل مقاله اشکال در دسترسی به فایل - ./files/site1/rds_journals/1100/article-1100-403355.pdf
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده سکونتگاههای شهری و روستایی
نوع مقاله منتشر شده پژوهشی
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات