این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
مسکن و محیط روستا، جلد ۳۶، شماره ۱۵۷، صفحات ۱۴۹-۱۶۱
عنوان فارسی بررسی جایگاه الگوی چهارصفه در سازمان فضایی معماری مسکونی ناحیه گرم و خشک ایران
چکیده فارسی مقاله از چهارصفه به‌عنوان کهن­ترین الگوی معماری مسکونی در ایران، زیاد نام برده شده ­است. این الگوی ساختمانی صرف نظر از مباحث اقلیمی و سازه­ای، از دیدگاه معناگرایی نیز از دوره باستان حایز اهمیت بوده و در نقوش و طرح­های مختلف تکرار شده است. در معماری ایران، این الگو از بیانی خالص در آرایش فضایی نمونه‌های اولیه به فضایی جزء در نمونه‌های تکامل­یافته­تر تبدیل می­گردد و به این ترتیب الگوهای متنوع فضایی در خانه­ ها و کوشک­ها را شامل می­شود. این مقاله با هدف تبیین اهمیت و گستردگی کاربرد الگوی چهارصفه در معماری مسکونی ایران تدوین شده است و بر این اساس پس از کنکاشی پیرامون بروز این الگو در تهرنگ‌های معماری مسکونی، به مزیت‌هایی رجوع می­کند که برخی از آن‌ها نقش اساسی در تداوم الگوی چهارصفه و توسعه آن به‌عنوان یک جزء فضا داشته‌اند. این مزایا عبارتند از خلق یک ریز اقلیم مطبوع در منطقه خشک صحرایی، فضایی گشاده در مساحت کوچک میانسرا، الگویی هندسی که پیاده­سازی اهداف سازه­ای را بسیار ساده می­کند و همچنین کارکردهای متنوعی که می­توان در فضای مرکزی چهارصفه به آن پرداخت. این تحقیق به روشی توصیفی و تحلیلی بر‌اساس مطالعات میدانی و کتابخانه‌ای، پس از مرور و نمایش تهرنگ‌های چهارصفه در معماری مسکونی، رد پای آن‌را در فضاهای متنوعی مانند حوضخانه، تالار و برخی دیگر از فضاها پیدا کرده و الگوهای متنوع چهارصفه را در تهرنگ­های فرضی و با مقیاس­های مختلف ارایه می­کند. شهرهای بشرویه و طبس در خراسان، نمونه­های خالص­تر و جامع­تری از کهن الگوی چهارصفه را در خود دارد که عبارت است از خانه­هایی درونگرا همراه با یک حیاط مرکزی کوچک و چهار ایوان در پیرامون آن؛ در حالی که خانه­های زواره، دارای الگویی پایه با فضای مرکزی سرپوشیده است که برای توسعه و تکامل در خانه ­های بزرگ و ظهور در حوضخانه آماده شده است. در خانه ­های حیاط­دار فلات مرکزی ایران، الگوی چهارصفه در حیاط ناپدید می­شود و در فضاهای جزء پدیدار می­شود، حوضخانه شکل اصلی بیان الگوی چهارصفه در این خانه‌هاست.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله تنوع، چهارصفه، معماری مسکونی، مناطق گرم و خشک.
عنوان انگلیسی Examining "Chahar Soffeh" in the Spatial Structure of Iranian Residential Architecture in Hot and Arid Areas
چکیده انگلیسی مقاله "Chahar Soffeh" is often considered as one of the oldest forms in Iranian residential architecture. The cruciform form, besides its climatic and structural characteristics, reflects spiritual meanings and is repeatedly used in different building designs and typologies. In Iranian architecture, this form goes beyond a mere expression in primitive building typologies and works as a hidden schema underneath the spatial organization of building typologies and creates space typologies like ‘Chahar Eyvani’ (four portals), ‘Chahar Bagh’ (four gardens), ‘Chahar Taghi’(four arched), and so on. A morphological examination of ‘Chahar Soffeh’ as a template in various examples of residential plans can provide us with a systematic understanding of the emergence and development of this template in the Iranian architecture history. Examining various plans of residential buildings, this article identifies the benefits that ‘Chahar Soffeh’ offers as a spatial component of residential architecture. Benefits include: Creating a moderate microclimate in the house in the context of dry climate of deserts; providing a large space despite its small size in the central courtyard; its geometric pattern that is very easy to implement; and finally, offering a space which can accommodate various functions in the central space of the house. Adopting a phenomenological approach in investigating some examples of residential architecture, this research depicts the design process of ‘Chahar Soffeh’, step by step in hypothetical cases. By surveying various patterns of ‘Chahar Soffeh’, the research traces this template not only in ‘Kooshks’ in Iranian Gardens but in ‘Howz-khaneh’, ‘Orosi’ and even in ‘Tehrani rooms’. After investigating various plans of Chahar Soffeh in residential buildings, the article traces the design of Chahar Soffeh to a variety of spaces such as: ‘Howz-Khaneh’ (pool rooms), ‘Orosi-Khaneh‘ (sash house) and even rooms called ‘Shekam Darideh’ and ‘Tehrani’. In addition to looking at the benefits of ‘Chahar Soffeh’, this article presents the process of the development of this space in different hypothetical residential plans. In this way, this research depicts the design process of ‘Chahar Soffeh’, step by step in hypothetical cases. The findings of this article identifies the main benefits of ‘Chahar Soffeh’ as: Creating a nice balance of sun and shade in an arid climate, providing a wide space in a limited area as well as its geometrical design which facilitates its implementation. ‘Chahar Soffeh’ can be found in cities such as Boshruyeh and Tabas. These cities provide more original cases of a historic house with ‘Chahar Soffeh’, where the residential architecture has an introverted character with a small courtyard at its center and four portals (Ivans) on each side. In Zavvareh, however, houses have a covered central space and are within the process of transformation to larger houses with ‘Howz-Khaneh’ or ‘Kooshks’. Eventually, in courtyard houses of Iran central plateau, ‘Chahar Soffeh’ disappeared from the yard and emerged in spaces like ‘Howz-Khaneh’, ‘Tehrani’ and the like. In any case, ‘Howz-Khaneh’ remains as the main mode of expression of ‘Chahar Soffeh’.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله
نویسندگان مقاله غلامحسین غلامی | gholam hossein gholami
hakim sabzevari universityulty
سبزوار، دانشگاه حکیم سبزواری، دانشکده معماری، گروه مرمت
سازمان اصلی تایید شده: دانشگاه حکیم سبزواری (Hakim sabzevari university)

مجتبی کاویان | mojtaba kavian
hakim sabzevari university
سبزوار، دانشگاه حکیم سبزواری، دانشکده معماری، گروه مرمت
سازمان اصلی تایید شده: دانشگاه حکیم سبزواری (Hakim sabzevari university)

نشانی اینترنتی http://jhre.ir/browse.php?a_code=A-10-2205-1&slc_lang=fa&sid=fa
فایل مقاله اشکال در دسترسی به فایل - ./files/site1/rds_journals/1100/article-1100-403356.pdf
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده معماری
نوع مقاله منتشر شده پژوهشی
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات