این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
علوم زمین، جلد ۲۵، شماره ۹۹، صفحات ۲۳۹-۲۵۲
عنوان فارسی فعالیت ماگمایی کششی پشت‌ کمانی در حوضه الیگومیوسن لبه شمالی ایران‌ مرکزی
چکیده فارسی مقاله فرورانش صفحه اقیانوسی نوتتیس به زیر لبه جنوبی ایران ‌مرکزی سبب ایجاد حوضه‌های کششی پشت ‌کمانی در طول مزوزوییک و سنوزوییک در پشت کمان ماگمایی ارومیه- دختر شده است. پژوهشگران مختلف به تشکیل حوضه‌های اقیانوسی پشت ‌کمانی نایین، سبزوار و سیستان در ایران‌ مرکزی در زمان مزوزوییک اشاره کرده‌اند. ولی درباره ایجاد چنین حوضه‌هایی در زمان سنوزوییک، مطالعات کم هستند. حوضه کششی فروافتاده پشت ‌کمانی الیگومیوسن ایران مرکزی، دربردارنده توالی‌های رسوبی محیط‌های کششی درون قاره‌ای به همراه سنگ‌های ماگمایی با ترکیب بازیک قلیایی است. این سنگ‌های ماگمایی، به هردو صورت نفوذی (گابرویی) و خروجی (بازالتی) در میان مارن‌های سرخ ژیپس‌دار الیگومیوسن (سازندهای سرخ) برونزد دارند. در این پژوهش، روانه‌های بازالتی موجود در توالی رسوبی تخریبی- تبخیری الیگومیوسن بخش‌های گسترده‎ای از حوضه رسوبی لبه شمالی ایران ‌مرکزی، از شاهرود تا سبزوار به طول حدود 300 کیلومتر مورد مطالعه قرار گرفته است. این روانه‌ها به‌صورت میان‌چینه‌ای با واحدهای رسوبی الیگومیوسن دیده می‌شوند و در منطقه کلاته‌سادات در جنوب باختر سبزوار، دست کم 5 روانه بازالتی را به‎صورت متناوب در میان مارن‌های سرخ می‌توان دید. این سنگ‌های بازالتی (با ترکیب الیوین‌بازالت تا بازالت)، دارای بافت‌های پورفیری، گلومروپورفیری و جریانی هستند و از درشت‎بلورهای الیوین،کلینوپیروکسن و پلاژیوکلاز، در زمینه‌ای شیشه‌ای تا میکرولیتی تشکیل شده‌اند. بر پایه داده‌های ژئوشیمیایی، ماگمای سازنده این سنگ‌ها دارای ماهیت قلیایی سدیک، سرشار از عناصر سنگ‎دوست بزرگ یون (LILEs) و عناصر خاکی کمیاب سبک (LREEs)، تهی از عناصر خاکی کمیاب سنگین (HREEs) و بدون ناهنجاری منفی از عناصر با شدت میدان بالا (HFSEs) بوده است. این بازالت‌ها، ویژگی‌های ژئوشیمیایی ماگما‌های بازالتی منشأ گرفته از منابع گوشته‌ای تعدیل‌ شده گارنت ‌لرزولیتی غنی‌شده، در زیر مناطق قاره‌ای محیط‌های کششی پشت‌کمانی را نشان می‌دهند.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله بازالت، حوضه ‌کششی، پشت ‌کمان، الیگومیوسن، ایران ‌مرکزی،
عنوان انگلیسی Back-arc extensional magmatism in the Oligo-Miocene basin of the Northern edge of Central Iran
چکیده انگلیسی مقاله Subduction of the Neo–Tethyan oceanic lithosphere beneath the southern edge of the Central Iran caused development of extensional back-arc basins behind the Urumieh–Dokhtar magmatic belt during Mesozoic and Cenozoic. Some researchers have noted formation of the oceanic back-arc basins in Nain, Sabzevar and Sistan in Central Iran during Mesozoic, but little is known about generation of such basins in Cenozoic. The depressed extensional back-arc basin of Central Iran contains sedimentary successions of intracontinental extensional environments associated with alkaline basic magmatic rocks. These magmatic rocks are outcropped in the Oligo-Miocene gypsiferous red marls (red formations), as both intrusive (gabbro) and extrusive (basalt) forms. The present study has focused on the basaltic lava flows in the Oligo-Miocene siliciclastic-evaporitic sedimentary succession extending for about 300 kilometers from Sabzevar to Shahroud along the northern edge of Central Iran. These lava flows are observed as interbedded with the Oligo-Miocene sedimentary units. In the Kalate-Sadat area, located SW of Sabzevar, there are at least five intermittent basaltic lava flows in the red marls. These basaltic rocks (with a composition of olivine-basalt to basalt) show porphyritic, glomeroporphyritic and trachytic textures and are composed of olivine, clinopyroxene and plagioclase phenocrysts in a glassy to microlitic ground mass. On the basis of geochemical data, the parent magma of these rocks had a sodic-alkaline affinity, enriched in LILEs and LREEs and depleted in HREEs, without negative anomalies in HFSEs. The basalts show the geochemical characteristics of the basaltic magmas originated from partial melting of adjusted enriched garnet lherzolite mantle source beneath the continental areas of extensional back-arc basins.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله
نویسندگان مقاله حبیب‎الله قاسمی |
استاد، دانشکده علوم زمین، دانشگاه صنعتی شاهرود، شاهرود، ایران
سازمان اصلی تایید شده: دانشگاه صنعتی شاهرود (Shahrood university of technology)

مجتبی رستمی حصوری | rostami hosuri
دانشجوی دکترا، دانشکده علوم زمین ، دانشگاه صنعتی شاهرود، شاهرود، ایران
سازمان اصلی تایید شده: دانشگاه صنعتی شاهرود (Shahrood university of technology)

محمود صادقیان |
دانشیار، دانشکده علوم زمین ، دانشگاه صنعتی شاهرود، شاهرود، ایران
سازمان اصلی تایید شده: دانشگاه صنعتی شاهرود (Shahrood university of technology)

فاطمه کدخدای عرب | کدخدای arab
دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشکده علوم زمین ، دانشگاه صنعتی شاهرود، شاهرود، ایران
سازمان اصلی تایید شده: دانشگاه صنعتی شاهرود (Shahrood university of technology)

نشانی اینترنتی http://www.gsjournal.ir/article_40915_db9486e4c3d37f7432c096bc9bf29131.pdf
فایل مقاله اشکال در دسترسی به فایل - ./files/site1/rds_journals/960/article-960-406340.pdf
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات