این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
علوم زمین، جلد ۲۴، شماره ۹۵- زمین ساخت، صفحات ۹۱-۱۰۰
عنوان فارسی سیمای ریخت‌زمین‌ساختی بادزن‌های آبرفتی در ارتباط با زمین‌ساخت جنبا (کوهستان شتری ، خاور طبس)
چکیده فارسی مقاله مطالعه ویژگی‌های زمین‌ریختی بادزن‌های آبرفتی در پهلوهای باختری و خاوری کوهستان شتری واقع در خاور طبس دو دسته مختلف از این بادزن‌ها را آشکار می‌سازد. دسته اول از این بادزن‌ها کهن‌تر و دارای گسترش بیشتری هستند و رأس آنها در پای کوهستان شتری و پایشان تا بخش‌های میانی دشت هم می‌رسد. این بادزن‌ها که در حال حاضر رسوب‌گذاری مجرای اصلی بر روی آنها انجام نمی‌شود، اغلب شامل رسوبات آبرفتی کهن با پوشش نازکی از رسوبات آبرفتی جوان‌تر هستند. دسته دوم که به‌صورت یک بادزن جوان و پویا می‌باشند در انتهای بادزن‌های دسته اول و یا در پای کوهستان شتری- در بخش‌های جنوبی - قرارگرفته‌اند. می‌توان گفت در مورد دسته اول فرایند رسوب‌گذاری پویا و جدید توسط مجرای اصلی ایجادکننده بادزن به بخش‌های پایین‌تر و پای بادزن منتقل شده است ولی در مورد دسته دوم این عمل در رأس بادزن و بر روی رسوبات کهن‌تر انجام می‌شود. به‌عبارت‌دیگر دسته اول بادزن‌ها شامل دو بخش آشکار کهن و پویا(نوین) است ولی دسته دوم همگی بادزن‌های جدید و پویا هستند. مطالعه انجام‌شده نشان می‌دهد که الگوی زمین‌ریختی دو نوع بادزن یادشده ارتباط آشکاری با موقعیت و سازوکار گسل‌های جنبا و نیز سطوح زمین‌ریختی موجود در دشت طبس و دامنه‌های خاوری کوهستان شتری داشته است و به‌عبارت‌دیگر با سازوکار فرگشت ساختاری این کوهستان مرتبط است. الگوی یادشده به گونه‌ای است که هر جا گسل جنبای زمین‌لرزه ویرانگر سال 1357 طبس در مرز کوه و دشت قرار دارد و در راستای آن کوهستان شتری فراخاست می‌نماید، بادزن‌های جوان نوع دوم و هر جا که گسل یادشده در اثر پیشرفت پیشانی جنبش های ساختاری در بخش‌های میانی دشت قرارگرفته است و در راستای آن بخش کهن بادزن و کوهستان باهم در حال فراخاست هستند، بادزن‌های نوع اول-با دو بخش مجزا- تشکیل یافته است. این فراخاست به‌صورت گسلش و چین‌خوردگی پویا همراه با لغزش‌های بین‌لایه‌ای در حال انجام است. پیشرفت پیشانی جنبش‌های ساختاری در طی فرگشت زمین‌شناختی کوهستان شتری سبب ایجاد چهار سطح زمین‌ریختی متفاوت همراه با سه نسل از بادزن‌های آبرفتی مختلف شده است. بدین ترتیب بامطالعه الگوی زمین‌ریختی بادزن‌های آبرفتی می‌توان داده‌های پر ارزشی را در مورد موقعیت گسل‌های جنبای کواترنری در دشت‌های آبرفتی به‌دست آورد. به‌طوری که این الگو وجود یک گسل جنبا در نزدیکی شهر بشرویه -خاور کوهستان شتری- را نشان می‌دهد. اگر چه از این گسل هیچ زمین‌لرزه مهمی تاکنون گزارش نشده ولی شواهد ریخت‌زمین‌ساختی نشان از پویایی آن داشته و از این رو، رخداد زمین‌لرزه‌های بزرگ در آینده در اثر جنبش آن دور از انتظار نیست .
کلیدواژه‌های فارسی مقاله
عنوان انگلیسی Morphotectonics Features of Alluvial Fans Associated with Active Tectonics (Shotori Mountains, East of Tabas- Central Iran)
چکیده انگلیسی مقاله Geomorphic characteristics of alluvial fans on the sides of the ShotoriMountains in east of Tabas represent two different groups . The first group is older and is more dominant with their heads near the ShotoriMountains' hillside and their toe spreading to the central parts of the plain. These alluvial fans on which no main recent channel sedimentation is occurring, are often consisted of old alluvial sediments with a thin cover of newer ones. The second group includes younger and active alluvial fans consisted of more recent sediments of stream bed, which are located at the termination of the first group or at the southern foothills of the ShotoriMountains. It can be said that in the first group, recent active sedimentation process by the main channel has been transferred to the lower parts and toe of the alluvial fan, but in the latter group sedimentation has been done on top of the alluvial fan and on older sediments. In other words, the first group consists of two obvious old and active (recent) parts, while the second group only includes recent and active alluvial fans. Our investigations indictaes that geomorphic pattern of these two alluvial fan groups has a clear relation with location and mechanism of active faults and geomorphic surfaces in the plain of Tabas and eastern slopes of the Shotori Mountains; in other words, it is related to the mechanism of structural evolution of this mountain. According to this pattern, wherever there is the active fault of the catastrophic 1978 earthquake at the front of mountain along which the ShotoriMountains are being uplifted, the second type of alluvial fans is formed. Where the fault is located in central parts of the plain as a result of deformational front propagation, and the old part of the alluvial fan and mountain are being uplifted along it, the first type of alluvial fans (with two separate parts) is formed. This uplift is accommodated by active faulting and folding associated with bedding plane faulting. Migration of deformational front during geologic evolution of the ShotoriMountains has caused four different geomorphic levels along with three generations of alluvial fans. It is concluded that investigating on geomorphic pattern of alluvial fans will provide valuable data about the location of active Quaternary faults in alluvial plains. This pattern shows an active fault near Boshruyeh (east of the ShotoriMountains). Although no major earthquake has been reported from the fault, all morphotectonic evidences show its activity and thus the occurrence of large earthquakes in the future is expected.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله
نویسندگان مقاله محمد ناظمی |
دانشجوی دکترا، گروه زمین شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران، تهران، ایران
سازمان اصلی تایید شده: دانشگاه آزاد اسلامی علوم و تحقیقات (Islamic azad university science and research branch)

منوچهر قرشی |
دانشیار، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شمال، تهران، ایران
سازمان اصلی تایید شده: دانشگاه آزاد اسلامی تهران شمال (Islamic azad university of tehran north)

محمدرضا قاسمی | mohammad reza
دانشیار، پژوهشکده علوم زمین، سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور، تهران، ایران
سازمان اصلی تایید شده: سازمان زمین شناسی

مهران آرین |
دانشیار، گروه زمین شناسی، دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات تهران، تهران، ایران
سازمان اصلی تایید شده: دانشگاه آزاد اسلامی علوم و تحقیقات (Islamic azad university science and research branch)

نشانی اینترنتی http://www.gsjournal.ir/article_41996_b2f74f26f30959300f2b08d4576052b1.pdf
فایل مقاله اشکال در دسترسی به فایل - ./files/site1/rds_journals/960/article-960-406541.pdf
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات