این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
فقه و اصول، جلد ۴۹، شماره ۱، صفحات ۱۱۱-۰
عنوان فارسی پژوهشی تطبیقی در مورد قاعده«علی الید» و «الخراج» و تبارشناسی سند روایی آنها («علی الید ما أخذت حتی تؤدیه» و «الخراج بالضمان»)
چکیده فارسی مقاله مستند قواعد فقهی گاه روایتی با برداشت‌های متفاوت و گاه شیعه‌تبار، گاه سنی‌تبار و گاه مشترک بین شیعه و سنی است. مقاله پیش‌رو، با بیان کوتاه در مورد قاعده «علی الید» و «خراج»، «دلالت سنجی» و «تبارشناسی» حدیث «عَلَی الیدِ مَا أخَذَتْ حَتَّی تُؤدِّیهِ» و «الخراج بالضمان» از منظر فریقین، به جستجو و تحقیق در مورد تبار این دو حدیث می‌پردازد. مشهور فقهای شیعه و سنی قاعده علی الید را در عقد صحیح، منافع مستوفات و غیر مستوفاتِ عقد فاسد و غصب جاری می‌دانند و قاعده خراج را در عقد فاسد و غصب جاری نمی‌دانند. از شیعه ابن حمزه و از سنی ابوحنیفه و ابو یوسف قاعده خراج را شامل عقد فاسد و غصب می‌دانند. نگارنده ضمان در دو قاعده را مشترک لفظی و نسبت بین دو قاعده را تباین می‌پندارد و حدیث «عَلَی الیدِ مَا أخَذَتْ حَتَّی تُؤدِّیهِ» و «الخراج بالضمان» را همچون فقهای شیعه سنی‌تبار می‌یابد و با ارائه زمان ورود این دو حدیث به منابع فقهی شیعه و انگیزه استناد به آن، عمده‌ترین دلیل روایی قاعده «علی الید» و «خراج» را برای فقهای شیعه ناکارآمد می‌یابد و فقط به‌عنوان تأیید دیگر ادله می‌توان انگاشت.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله
عنوان انگلیسی A Comparative Research on the Principles of ‘Alā al-yad and Al-kharāj and the Genealogy of their Narrational Chain of Transmission
چکیده انگلیسی مقاله The evidence of legal rules is sometimes a tradition with different impression, sometimes it is of Sh‘īa origin, sometimes of Sunnī origin, and sometimes sharing both Shī‘a and Sunnī. With a brief explanation of the principles of ‘alā al-yad (owning an object by having it at one’s disposal), kharāj (tribute), “assessment of significance”, and the “genealogy” of the hadith, ‘alā al-yad mā akhadhat ḥattā tu’addiya (It is incumbent upon man to give back what is at one’s disposal) and kharāj bi al-ḍāmān (tribute by surety) from the two major sects (Sunnī and Shī‘a), the present article explores into and researches about the origin of these two hadiths. The renowned majority of the Sunnī and Shī‘a jurists consider the principle of ‘alā al-yad applicable to sound contract, the benefits of mustawfāt (secondary benefits) and non-mustaqfāt of corrupt contract, and misappropriation; and do not consider the principle of kharāj applicable corrupt contract and misappropriation. Ibn Ḥamza from among the Shī‘as and Abū Ḥanīfa and Abū Yūsuf from among the Sunnīs consider kharāj as included in corrupt contract and misappropriation. The writer presumes surety (ḍamān) in the two principles as homonyms and the relation between the two as divergent and, like the Shī‘a jurists, finds the hadith “It is incumbent upon man to give back what is at one’s disposal” and “tribute by surety” to be of Sunnī origin. Furthermore, by providing the time these two hadiths entered the Shī‘a sources and the motivation for relying on them, he (the writer) considers as inefficient the most outstanding narrative reasons for the principles ‘alā al-yad and kharāj for the Shī‘a jurists and just to be presumed as confirming other reasons.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله
نویسندگان مقاله هادی مصباح |


حسین صابری |


حسین ناصری مقدم | naseri moghaddam


نشانی اینترنتی http://jfiqh.um.ac.ir/index.php/fiqh/article/view/27063
فایل مقاله اشکال در دسترسی به فایل - ./files/site1/rds_journals/1012/article-1012-406796.pdf
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده علمی پژوهشی
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات