این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
پژوهش های باستان شناسی، جلد ۷، شماره ۱۳، صفحات ۸۳-۱۰۲
عنوان فارسی شاهانه یا نه؟ یادبودنامه‌های آشوری در نواحی شرقی امپراتوری
چکیده فارسی مقاله یکی از راه‌های جاودان ساختن اعمال و کردارهای پادشاهان در روزگار باستان، خصوصاً در آسیای غربی، برپا ساختن سنگ‌یادمان‌ها و برنوشتن کتیبه‌های سنگی و نقوش‌برجسته در مکان‌های خاص و نمایان بوده است. برپایی این یادمان‌ها در مناطق مهم برای بزرگداشت پیروزی‌های نظامی و یا ادعای تسلطِ سیاسی و اقتصادی در مناطق مختلف، یک سنت رایج در شرق نزدیکِ باستان بوده است. پاشاهان امپراتوری آشور (934 تا 605 ق‌.م.) که بارهای‌بار به لبه‌ی غربی فلات ایران لشکر کشیدند و گه‌گاه به مناطق درون ایران و سرزمین‌های شرقی‌تر راه یافتند از خویش یادمان‌ها و یادگارهای سنگی متعددی برجای گذاردند و خاطره‌ی کشورگشایی‌های خود را جاودان ساختند. امروزه در ایران 5 سنگ‌یادمان و نقش‌برجسته‌ی آشوری بازشناخته شده است؛ به‌گونه‌ای دقیق‌تر دو سنگ‌یادمان و سه نقش‌برجسته. سطح هنری و میزان دقت و ظرافت مصروف در تولید چنین آثار هنری یادمانی، نشان‌دهنده‌ی میزان اهمیت این نواحی در نگاه کشورگشایانه پادشاهانِ آشور نو است. در پژوهش حاضر، سعی گردیده با سنجش میان سبک هنری این 5 اثر، به بازسازی انگیزه‌های کشورگشایی آشوریان پرداخته شود و به این پرسش که آیا از طریق تحلیل هنری این آثار می‌توان به میزان اهمیت مناطق پیرامونی در نگاه راهبردی امپراتوری آشور پی‌برد، پاسخ داده شود. این پژوهش از نوع تحقیقات بنیادی و از منظر روش تحقیق به‌صورت تاریخی و توصیفی-تحلیلی است. نتایج حاصل از این پژوهش بیانگر این نکته است که این 5 اثر از نگاه سطح هنری ابداً با یکدیگر برابر نیستند؛ در دو سنگ‌یادمانِ تیگلَت‌پیلِسر سوم (744 تا 727 ق.‌م.) و سارگُن دوم (721 تا 705 ق.‌م.)، با سبکی برتر، رسمی و شاهانه و در سه نقش‌برجسته‌ی تنگ‌ور، میشخاص و اشکفت گُل‌گُل با نقوشی کنده شده در دل کوه و لاجرم سبک هنری آفریده شده در محل، مواجه‌ایم که شباهت‌ها و تفاوت‌هایی در اجرا با هم دارند. این پژوهش از این منظر می‌تواند مورد اهمیت باشد که یادمان‌های آشوری یافت شده در ایران را باهم و با نمونه‌های مشابه در مناطقِ همجوار مورد ارزیابی سبک هنری قرار داده است.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله
عنوان انگلیسی Royal or not? Assyrian memorials in the eastern ereas of the empire
چکیده انگلیسی مقاله One way for immortalizing the works and deeds of the king in the ancient world, especially in Western Asia, was to erect memorial stones or rock and stone inscriptions in visible and notable places. The erection of stone steles and the carving of rock reliefs at strategic locations to commemorate military conquests and to assert claims of political and/or economic control over on erea is a tradition well attested in the ancient Near East. The Neo-Assyrian kings frequently led military campaigns into Western Iran and and at times into the places located in central and eastern parts; creating numerous memorial stones to depict their conquests in the process. Assyrian monarchs have left a particularly large number of steles and rock reliefs scattered throughout their vast empire. Currently, five Neo-Assyrian Steles and rock reliefs are known from Iran. Two memorials in the Museums of Iran and Jerusalem and three reliefs in the mountains. The first memorial, attributed to Luristan, is from Tiglath-Pileser III and its origin is unknown, and currently lies in the Museum of Jerusalem. The second, from Sargon II , called Najafehabad memorial, was discovered in Najafehabad village, Asadabad valley, Hamedan province and is kept in the National Museum of Iran. The third, the relief of Sargon II, was first discovered in 1347 in the Tang-i Var pass near the village of Tang-i Var in the district of Sanandaj. The fourth, called the relief of Shikaft-i Gulgul, was first discovered by Vanden Berge in Pusht-i Kuh and the last, the newly found Mishkhas relief, was discovered by Sajad Alibaigi in 1387 in Southeast of Ilam Province.In the two mentioned stone memorials, from Tiglath-Pileser III and Sargon depict a royal and qualified artistic style. In the three mentioned reliefs, one from Sargon II and the two others from later Assyrian kings-possibly Esarhaddon or Ashurbanipal, we see mountain-carved reliefs with a local style with differences regarding their execution.These five memorials are not at all equal to one another in their artistic level. Tiglath-Pileser's memorial has the royal artistic level of that era with very fine details. Based on the fact that Tiglath-Pileser had two major military campaigns to the East, the fine detail of this stone memorial reflects the importance of the conquest of this area through the king's eyes. Sargon's Najafehabad memorial has a high level of artistic execution as well, reflecting the political and administrative importance of its place of erection, the conquered region. But in the reliefs of Tang-i Var we encounter a coarse and rudimentary style, which shows us that this cannot be a royal and standard work of art. The low quality of Tang-i Var reliefs reflects their secondary importance. This relief, regarding artistic aspects like details and execution, in not comparable at all to any other Assyrian works of art in Iran or any other region. It can be theorized that this work has been executed by local artists without any superb artistic ability. The Tang-i Var relief, with its low artistic quality, narrates an unimportant event- the conquest of the small kingdom of Karalla. The two other works are not artistically important- they are not as megnifcent as Tiglath-Pileser's Luristan and Sargon's Najafehabad memorials, and not as low quality as Tang-i Var relief; they are something in between, a sign of the artistic fall of Neo-Assyrian Empire. Shikaft-i Gulgul is a royal declaration, but no effort has been carried out to make it magnificent; and Mishkhas has no text at all and seems to be no more than a visual coding attempt. They clearly demonstrate the fading of the military and artistic resources of Assyria for holding these territories. In this study, the artistic quality of these five works has been assessed to reconstruct the concerns and motivations of Assyrians for their conquests, as they have been reflected in their stone memorials and reliefs.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله
نویسندگان مقاله مهرداد ملکزاده |
دکترای باستان شناسی دوره ی تاریخی، پژوهشکده باستان شناسی

سولماز احمدزاده خسروشاهی | ahmadzadeh khosroshahi
دانش آموخته ی کارشناسی ارشد باستان شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ابهر
سازمان اصلی تایید شده: دانشگاه آزاد اسلامی ابهر (Islamic azad university of abhar)

نشانی اینترنتی https://nbsh.basu.ac.ir/article_2025_70a605271f52d01130fef7d69aeea7cb.pdf
فایل مقاله اشکال در دسترسی به فایل - ./files/site1/rds_journals/1361/article-1361-478395.pdf
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات