این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
پژوهش های باستان شناسی، جلد ۷، شماره ۱۳، صفحات ۲۲۵-۲۴۲
عنوان فارسی بازشناسی الگوی طراحی خانه‌های تاریخی شیراز در دوره قاجاریه با رویکرد اقلیمی
چکیده فارسی مقاله خانه‌های مسکونی دوره‌ی قاجاریه‌ی شیراز، در پلان، چیدمان فضایی و ویژگی‌های معماری، دارای اصول و تناسبات عددی مشترکی هستند که برخی از این اصول در کنار نقش عملکردی، ارتباط تنگاتنگی با شرایط اقلیمی منطقه دارد. پژوهش حاضر درپی‌ شناخت میزان نقش اقلیم در الگوی طراحی خانه‌های شیراز در عصر قاجار است؛ که به‌منظور دستیابی به این هدف، به بررسی الگوهای ساختاری، تناسبات و نحوه‌ی ارتباطات فضایی آن‌ها با یکدیگر و چگونگی ارتباط آن‌ها با مسایل اقلیمی می‌پردازد. لذا با بررسی میدانی و کتابخانه‌ای به تجزیه و تحلیل پلان‌های معماری و اجزاء سازنده از قبیل: اتاق‌ها، حیاط‌ها، حوض و باغچه‌ی 13 خانه، به‌طور خاص از کل محلات بافت تاریخی شیراز و 30 نمونه از محله‌ی تاریخی سرباغ از لحاظ ارتباطات فضایی، عددی و اقلیمی پرداخته شده است. نتایج حاصل از این تحقیق نشان می‌دهند: 1) در خانه‌های دوره‌ی قاجار شیراز با تناسبات فضایی تا حدی متفاوت با قبل، همانند تبدیل فرم چلیپایی تالار به مستطیل و قرارگیری ایوان ستون‌دار (فضاهای نیمه‌باز) با کشیدگی در جهت بدنه‌ی حیاط در جلو تالار به‌جای اُرسی به‌منظور ایجاد فضای دسترسی به تالار و تأمین تهویه طبیعی مواجه هستیم؛ 2) تناسبات طول به عرض حیاط و تالارها در حدود 4/1-2/1 است که نشان از اهمیت اصول حسابی در مقابل هندسی به‌دلیل نقش عملکردی و اقلیمی در طراحی پلان دارد، نیز نورگیری از طول اتاق انجام می‌شود؛ 3) مکان‌گزینی فضاهای اصلی براساس محورهای حرکتی و بصری استوار بوده و نقش دید نسبت به نور در اولویت بوده‌ است؛ 4) نقش عملکردی فضاها نسبت به تأثیر اقلیم در مکان‌گزینی آن‌ها در اولویت بوده است؛ 5) هماهنگی فضاها و عناصر معماری نظیر: حیاط، تالارها، اتاق‌ها، درختان و مصالح با شرایط اقلیمی منطقه منجر به جهت‌گیری مناسب جنوب‌غربی ساختمان، کاشت درختان توده‌ای نارنج، استقرار شرقی-غربی حوض در حیاط، پنجره‌های عمودی بزرگ با تابشبند و چیدمان مرکزی فضاها شده است.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله
عنوان انگلیسی Design houses historical pattern recognition approach to climate Shiraz in the Qajar period
چکیده انگلیسی مقاله Qajar era houses of Shiraz in plan, spatial layout and architectural features are common with the principles and numerical proportions that some of the principles have associated relation with climatic conditions of the region. The present study sought to know the Compatible Architectural characteristics with Climate in Qajar era houses of Shiraz/Iran, to achieve this purpose the structural patterns, Proportions and the manner of spatial relationships with each other and how their relation to the climate issues of paid. So, with the fieldwork and document review we analyzed Houses plans and architectural components such as: rooms, courtyards, pool and garden in particular from 8 houses of the Shiraz historical context and 30 houses samples from the historic Sar-bagh district. The results of this study show that: 1) Qajar era houses of Shiraz have different spatial proportions with the past era, we also face in conversion of cruciform hall to rectangular form and placement of hypostyle Ivan in front of hall rather than sash window.2) The proportions of length to width of the yard and halls around 1.4-1.2 that Iranian golden ratio is 1.73 that is why the account of the functional role of climate versus geometric design plans, the skylight of the length of the room.3) select location of the main areas according to the visual and motion axes were on the central part of the houses.4) The effect of climate on location, functional spaces than it has been in the priority.5) Coordination spaces and architectural elements such as: courtyards, halls, rooms, trees and materials with climatic conditions of the region conducive to suitable building orientation, mass planting of trees, the pond in the yard, large windows and layout of spaces is Tabeshband (vertical and horizontal curtains between the door). The Talars has a breadth of vision first, and then right-most exposure, which shows the importance of visual and motor axis is not perpendicular to the longitudinal axis design that houses the hall in the summer on the homestead, despite Share in cities with climates similar such as Yazd, Kashan, Isfahan and Dezful and gets, the story of this principle. The course was created to form introverted architecture and most of the houses in the central courtyard on three sides, and sometimes to the southwest - northeast to have been enjoying the favorable winds of. There are multiple large windows adjacent to Tabeshbnd to accelerate the air conditioning, the placement of the main areas to the north and south, compact texture for shading, use of adobe and brick in walls(Jerz )• hay thick thatch, wood and straw in the guise of two hollow shell beds, planting broadleaf trees ghosting, fruit and orange pile in the yard and a pond in front of the main hall, one of the most important factors in harmony with the principles of the climatic conditions of the region in the design of residential architecture of this period. Making porch columns (Semi-open spaces) with a ratio of 10% of the house with a yard in front of the Hall strain in the body instead of the sash, which generally have a communicative function and natural ventilation, designers and residents show more interest in space closed with 56% to 36% of the total space allocated along the corridors and courtyard house with aspect ratio of nearly 1.2 square form, showing the importance of climate and its functional role in the home. Width ratio of 1.4 are in average in the halls, the importance of arithmetic to geometric proportions to retain heat in the winter and provide shade more settled and Tabstan Neshyn and exposure of the room, fit 2-2.2 in the East Chanddary Another noteworthy West
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله
نویسندگان مقاله هانی زارعی |
مربی گروه مرمت بناهای تاریخی، عضو هیأت علمی دانشگاه صنعتی جندی شاپور دزفول
سازمان اصلی تایید شده: دانشگاه صنعتی جندی شاپور (Academy of gundishapur)

مهدی رازانی |
استادیار دانشکده هنرهای کاربردی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز
سازمان اصلی تایید شده: دانشگاه هنر اسلامی تبریز (Art university of tabriz)

ابراهیم قزلباش |
عضو هیأت علمی پژوهشکده باستان شناسی میراث فرهنگی و گردشگری

نشانی اینترنتی https://nbsh.basu.ac.ir/article_2023_de9ee4eb7bdc30f2643328839c5560e3.pdf
فایل مقاله اشکال در دسترسی به فایل - ./files/site1/rds_journals/1361/article-1361-478403.pdf
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات