این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
پژوهش های حفاظت آب و خاک، جلد ۲۴، شماره ۴، صفحات ۲۸۷-۲۹۳
عنوان فارسی ارزیابی حساسیت مناطق به بیابان زایی با استفاده از مدل ESAs (مطالعه موردی: مک سوخته و روتک سراوان)
چکیده فارسی مقاله سابقه و هدف: بیابان زایی به عنوان یک معضل گریبان گیر بسیاری از کشورها می باشد که در نتیجه عوامل اقلیمی و انسانی به وجود می‌آید. فرسایش بادی از مهم ترین عوامل تخریب خاک در مناطق خشک و نیمه خشک به شمار می آید. براساس ارزیابی کنوانسیون مبارزه با بیابان زایی سازمان ملل، فرایند بیابان زایی آینده 785 میلیون انسان را که در نواحی خشک زندگی می کنند را تهدید می نماید که این تعداد 17/7 درصد از جمعیت جهان را شامل می گردد. از آنجا که بخش گسترده ای از کشور ایران را مناطق خشک و نیمه خشک فرا گرفته است، لذا نواحی وسیعی در معرض خطر بیابان‌زایی قرار دارند. هدف از انجام این پژوهش، بررسی حساسیت بیابان زایی منطقه مک سوخته و روتک سراوان به عنوان یکی از کانون های بحرانی فرسایش به بیابان زایی در کشور و استان سیستان و بلوچستان با استفاده از روش ESAs می باشد. مواد و روش ها: در این تحقیق، ابتدا نقشه واحدهای کاری شامل اراضی سیلتی- ماسه‌ای با گیاهان شورپسند، تپه ها و پهنه های ماسه ای فعال، اراضی سیلتی - ماسه ای با کاربری نخیلات، تراس های قدیمی، آبراهه ها و مسیل ها، اراضی شوره زار، بستر ماسه ای رودخانه تلخاب و روتک بعضاً با پوشش گیاهی، کفه های رسی همراه با تپه‌های ماسه ای بارخان، آبرفت های بادبزنی شکل با سنگریزه سطحی کم و شوری زیاد و اراضی کشاورزی تعیین گردید. عوامل موثر بر فرایند بیابان زایی در این روش شامل چهار معیار کیفیت خاک، کیفیت پوشش گیاهی، کیفیت مدیریت اراضی و کیفیت اقلیم می باشند. این معیارها با استفاده از امتیازدهی به شاخص‌های آن ها در هر منطقه محاسبه شد، سپس نقشه حساسیت مناطق به بیابان زایی به کمک نرم افزار ArcGIS ترسیم گردید. یافته ها: یافته های این تحقیق نشان داد که معیارهای کیفیت اقلیم، کیفیت مدیریت کاربری اراضی و کیفیت پوشش گیاهی مهم ترین اثر را در حساسیت اراضی به بیابان زایی به ویژه در تپه ها و پهنه های ماسه ای فعال و کفه های رسی همراه با تپه های ماسه ای بارخان ایفا می نمایند. نتایج نشان داد که منطقه مورد بررسی وضعیت بحرانی دارد. از کل اراضی % 99/7 از منطقه در زیرکلاس بحرانی شدید C3 و % 0/3 از منطقه در زیر کلاس بحرانی متوسط C2 واقع شده اند. نتیجه گیری: براساس نتایج بدست آمده، کلاس های شدت بیابان زایی نشان دهنده حساسیت بالای منطقه به فرسایش بادی و بیابان زایی می باشد. با توجه به فاکتورهای ارزیابی شده، نشان داده شد که معیار اقلیم بیشترین تاثیر را در بیابان زایی منطقه داشته و این عامل در کنترل انسان نمی باشد. نتایج پژوهش نشان داد که منطقه مورد مطالعه حساس به بیابان زایی بوده، بنابراین این اراضی نیازمند مدیریت سازمان های مرتبط با بیابان زدایی می‌باشند. همچنین می توان نتیجه گرفت که در این مناطق ارزیابی حساسیت به بیابان زایی نسبت به اقدامات بیابان زدایی دارای اولویت می باشد.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله بیابان زایی، تخریب اراضی، فرسایش بادی، ESAs، مک سوخته و روتک،
عنوان انگلیسی Assessment of Areas Sensitivity to Desertification using ESAs model (Case study: Muksokhteh and Rotok Region of Saravan)
چکیده انگلیسی مقاله Background and Objectives: Desertification is a major concern of many countries occurs as a result of climatic and human factors. Wind erosion is one of the important factors of soil degradation in arid and semi-arid areas. According to evaluation of United Nation Conference of Desertification, desertification phenomenon threats the future of 785 million people who lived in arid areas which consists 17.7 percent of world's population. Arid and semi-arid areas have occupied most parts of Iran. The aim of this study was quantitatively assessment the environmentally sensitivity area to desertification based on ESAs (Environment Sensitive Areas to Desertification) model in the Muksokhteh and Rotok region of Saravan as one of the critical areas prone to erosion in the Iran. Materials and Methods: In this research, at the first, the land units map was established including: silty- sandy land with halophytes plants, active hills and sandy zones, silty-sandy land with palm use, old terraces, waterways and canals, salt marsh land, Talkhab and Rotok river sand bed with plant cover, clay pans with sand dunes, fan-shaped alluvial with low gravel surface and high salinity, and crop lands. It was found that in this model four criteria including soil quality, vegetation cover quality, land use management quality and climate quality are desertification factors. These factors were calculated via scoring sub-criteria in each area. Then, the mapping of areas sensitivity to desertification was drawn by GIS software. Results: The findings of this research showed that the climate quality, management quality and vegetation quality criteria have played the most important role in sensitivity of area to desertification especially in active hills and sandy zones and clay pans with sand dunes. It was found that the study area has critical conditions. It includes high critical (C3) and moderate critical (C2) classes of desertification which cover 99.7%, and 0.3% of the region, respectively Conclusion: Base on the results, desertification severity classes showed the study area has high sensitivity to wind erosion and desertification. By noticing the evaluated factors, it is understandable that the climate factor has the intensive effect on desertification throughout the study region that they are out of control by human being. The obtained results showed that the study area is susceptible to desertification base on ESAs model, therefore it requires management of the organizations working on combat desertification. It can be concluded that the assessment of desertification sensitivity has priority than plan combating actions in this region.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله
نویسندگان مقاله محمدرضا ریگی | mohammad reza
عضو هیات علمی، مجتمع آموزش عالی سراوان
سازمان اصلی تایید شده: مجتمع آموزش عالی سراوان

محمد انور ندرت زهی | mohammad anvar ندرت zehi
دانشجوی کارشناسی ارشد بیابان زدایی مجتمع آموزش عالی سراوان
سازمان اصلی تایید شده: مجتمع آموزش عالی سراوان

مجتبی محمدی |
عضو هیات علمی، مجتمع آموزش عالی سراوان
سازمان اصلی تایید شده: مجتمع آموزش عالی سراوان

محمد رفیع دهقان بخشان | mohammad rafie dehghan bakhshan
کارشناس ارشد، اداره منابع طبیعی شهرستان سراوان

نشانی اینترنتی http://jwsc.gau.ac.ir/article_3834_7fca3f547b4840e5866fd3dc8d16b999.pdf
فایل مقاله اشکال در دسترسی به فایل - ./files/site1/rds_journals/1379/article-1379-529024.pdf
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات