این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
علوم زمین، جلد ۲۲، شماره ۸۸، صفحات ۲۰۵-۲۱۸
عنوان فارسی پژوهشی نوین بر پتروژنز و سن‌یابی گدازه‌های بازیک کواترنری شمال باختری ایران، در مقایسه با مراکز منشأ در فلات ایرانی – ترکی
چکیده فارسی مقاله بسیاری از مراکز آتشفشانی در ایران سن پلیوکواترنری دارند که ده‌ها میلیون سال پس از برخورد اولیه عربی- اورازیا شکل گرفته‌اند. سنگ‌های بازالتی شمال باختری ایران در استان آذربایجان غربی، بخشی از سری‌های گسترده ماگماهای پلیوکواترنری گوشته‌ای هستند که در فلات ایرانی- ترکی فوران یافته‌اند. طیف گسترده‌تر ترکیبات نمونه‌های سنگی این فلات از بازالت‌های اولیه تا ریولیت همراه با گدازه‌های پتاسیمی تا اولتراپتاسیک است. بازالت‌های آلکالن با ویژگی درون صفحه‌ای و بازالت‌های مشابه بازالت‌های جزایر اقیانوسی در این فلات حضور دارند.از این‌رو، مطالعات دقیق سنگ‌شناختی و تعیین سن تکاپوی آتشفشانی بازیک کواترنری شمال باختر ایران که در بخش خاوری این فلات قرار گرفته است،  اهمیت بسیاری دارد. این مقاله ماهیت و سن‌های جدید به روش 40Ar/39Ar سنگ‌های آتشفشانی بازیک شمال باختر ایران را در مقایسه با آتشفشان‌های جوان خاور ترکیه (آناتولی)، آرارات و تندورک و ایگیت‌داغی مورد بررسی قرار می‌دهد. این آتشفشان‌های جوان در چند مرحله مواد آذرآواری و روانه‌‌های گدازه‌ را با  ترکیب بازیک تا میانه فوران کرده‌اند. چنان‌که از شمال ماکو تا جنوب باختری دریاچه ارومیه (حدود 200 کیلومتر)، طی مدت زمان کوتاهی در طی کواترنری از مواد بازیک پوشیده شده است. این سنگ‌های بازیک تا میانه از آتشفشان‌های آرارات (آگری‌داغی)، تندورک و ایگیت‌داغی منشأ گرفته‌اند. بررسی تغییرات شیمی سنگ‌های آتشفشانی کواترنری نشان از پیشرفت ژئوشیمیایی ترکیبات از کالک‌آلکالن به آلکالن، از سوی شمال (ماکو) به سمت جنوب (سلماس) منطقه، با نزدیک‌شدن به صفحه عربی دارد. گدازه‌ها حدود 10 میلیون سال پیش از یک پوسته ستبر و یک گوشته سنگ‌کره‌ای نازک در فلات ایرانی- ترکی فوران یافته‌اند. دامنه‌های سنی این گدازه‌های بازالتی، از  87/1 تا 4/0 میلیون سال برآورد شده است. این داده‌های سنی، از مطالعات سن‌یابی که پیش‌تر در ترکیه انجام شده است، سن‌های بسیار دقیق‌تری را نشان می‌دهد و  ایگیت‌داغی که پیش از این تعیین سن نشده بود، در این مطالعه سن‌یابی شده است. با مطالعات سنگ‌شناختی و برآورد سنی دقیق از گدازه‌های شمال باختر ایران و مقایسه با سنگ‌های مشابه در ترکیه می‌توان به تصویر کاملی از  تکاپوی ماگمایی سرتاسری این بخش از فلات ایرانی- ترکی دست یافت.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله
عنوان انگلیسی New Investigation on Petrogenesis and Age Dating of Quaternary Basic Lavas in Northwest Iran, to Compare with Source Centers in Turkish- Iranian Plateau
چکیده انگلیسی مقاله Many centres within Iran are Plio-Quaternary in age and so formed 10s of millions of years after initial Arabia-Eurasian collision. Both composite volcanoes and lava fields present from Anatolia to eastern Iran. Basaltic rocks from Maku in the northwest Azerbaijanprovince of Iran are part of a widespread series of  Pliocene-Quaternary mantle-derived magmas erupted within the Turkish-Iranian orogenic plateau. A wide range of compositions has already been identified. Rock types span the range from primitive basalts to rhyolites with rare potassic and ultrapotassic lavas. Therefore, detail petrological studies and age dating on the Quaternary volcanism in NW of Iran, on the eastern of this plateau are very important. This paper presents new 40Ar/39Ar ages for lavas in the northwest Iran and compare them with the other young volcanoes, within the eastern Turkey (Anatolia); for example, Ararat (Agri Dagi), Tendürek and YigitDagi. These young volcanoes were erupted some of lava flows and were covered a big amounts of basaltic materials in eastern Turkey and also from N-Maku to Salmas and western of Urumieh lake (~200 km) during a short time in the Quaternary. This young basic to intermediate rocks are generated from the Ararat, Tendürek and YigitDagi. The variations in the lava chemistry of the Quaternary volcanic rocks indicate a geochemical progression from calcalkaline to more alkaline compositions in time and a spatial shift from north (Maku samples) to south ( Salmas samples) towards the Arabian plate. These lavas were erupted from a thick crust and thin mantle lithosphere within the Turkish-Iranian plateau, beginning at ~10 Ma.. The ranges dating of these basaltic lavas are, between ca. 1.87 and 0.40 Ma. These aging data indicate more exactly aging which were published in Turkey and the Yigit Dagi is determined ageing, which were not aging before. It will allow a complete picture of magmatism across an entire this part of Turkish-Iranian plateau by determination ages of the lava flows in northwest of Iran with comparing of the same flows in eastern Turkey
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله
نویسندگان مقاله منیره خیرخواه |
استادیار، پژوهشکده علوم زمین، سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور، تهران، ایران
سازمان اصلی تایید شده: سازمان زمین شناسی

نشانی اینترنتی http://www.gsjournal.ir/article_53694_a1f606eda3106923697106356e859d66.pdf
فایل مقاله اشکال در دسترسی به فایل - ./files/site1/rds_journals/960/article-960-533380.pdf
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات