این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
علوم زمین، جلد ۲۱، شماره ۸۱، صفحات ۵۵-۶۰
عنوان فارسی تأثیر ساختارها بر روی رودخانه قزل‌اوزن
چکیده فارسی مقاله رودخانه‌ها مهم‌ترین زمین‌منظرهای موجود در سطح زمین هستند که تجزیه آنها به عنوان یک ابزار با ارزش در بررسی‌های زمین‌ساختی مربوط به چند هزار سال تا دو میلیون سال گذشته شناخته شده است. رودخانه قزل‌اوزن به‌عنوان یکی از طولانی‌ترین سامانه‌های رودخانه‌ای در کشور به تغییرشکل‌های زمین‌ساختی به‌خوبی پاسخ داده است. با کشف و توصیف ناهنجاری‌های ژئومورفیک در طول رودخانه قزل‌اوزن و همخوانی آنها با ساختارها خواهیم توانست نقش ساختارها در ایجاد دگرشکلی‌های فعال را مشخص کنیم. انحنای شدید و ناگهانی برای جریان رودخانه،  تغییرات ناهنجار سینوسیتی رودخانه و وجود Knickpointها بر روی نیمرخ طولی رودخانه از جمله ناهنجاری‌های ژئومورفیک مرتبط با ساختارها هستند. انحنای مسیر رودخانه و تغییرات ناهنجار سینوسیتی رودخانه بر روی تصاویر ماهواره‌ای شناسایی و با مشاهدات روی زمین تأیید شده‌اند. Knickpointها بر روی نیمرخ‌های طولی رودخانه  مشخص شده‌اند و اثرات سنگ‌شناسی در ایجاد آنها بررسی شده است به‌گونه‌ای که فقط Knickpointهایی در نظر گرفته شده که بر اثر ساختارها ایجاد شده‌اند. نیمرخ‌های طولی رودخانه از مدل ارتفاع رقومی (DEM) به‌دست آمده‌اند. ناهنجاری‌های یاد شده سپس با ساختارهای استخراج شده از نقشه‌های زمین‌شناسی انطباق داده شده و به این ترتیب ساختارهای مؤثر در ایجاد ناهنجاری‌های ژئومورفیک شناسایی شده‌اند. منطقه مورد بررسی در پهنه‌های سنندج - سیرجان, ایران مرکزی و البرز باختری واقع شده است. در پیرامون رودخانه قزل‌اوزن، سنگ‌های مارن، ماسه‌سنگ، لای‌سنگ، آهک‌، توف، آگلومرا و سنگ‌های آتشفشانی به طور گسترده‌ای رخنمون دارند. این سنگ‌ها، متعلق به سازندهای قم، سرخ زیرین، سرخ بالایی و سازندکرج هستند. انحنای رودخانه قزل‌اوزن در نواحی کوه‌پلنگی، جلودارلو، چم و ینگجه بررسی شده است. تغییرات ناهنجار سینوسیتی رودخانه در نواحی جمعه‌لو، گل‌قشلاق، آرموتلو، کوه قراول، قافلانکوه و کوه پاجدار مطالعه شده است. در نواحی شریف‌آباد، ایمیر، کوه قراول و کوه پاجدار، Knickpointها بر روی نیمرخ طولی رودخانه قزل‌اوزن تشخیص داده شده‌اند. نتایج به‌دست آمده نشان می‌دهد که  چین‌های با روند شمال‌باختری – جنوب‌خاوری و شمال خاوری- جنوب باختری بیشترین تأثیر را در انحنای مسیر رودخانه قزل‌اوزن داشته‌اند. ناهنجاری‌های ژئوموفیک دیگر بر اثر عملکرد گسل‌های با روندهای شمال باختری- جنوب‌خاوری،  شمال‌خاوری- جنوب‌باختری، شمالی- جنوبی و خاوری-  باختری پدید آمده‌اند بویژه در مواردی که گسل‌های با روند شمال‌باختری- جنوب خاوری و شمال خاوری- جنوب باختری یکدیگر را قطع کرده‌اند. بنابراین فعال‌ترین روندهای ساختاری در پیرامون رودخانه قزل‌اوزن عبارتند از روندهای شمال باختری- جنوب‌خاوری،  شمال‌خاوری- جنوب‌باختری، شمالی- جنوبی و خاوری-  باختری که بیشتر  با روند شکستگی‌های موجود در پی‌سنگ ایران زمین نیز برابر هستند. با این روش چین‌ها و گسل‌های فعال در ناحیه شناسایی شده‌اند.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله
عنوان انگلیسی Influence of Structures on the Ghezel Ozan River
چکیده انگلیسی مقاله Rivers are the most important landforms on the ground whose analysis is known as a useful tool in tectonic surveys in several thousands to two million years ago. The Ghezel Ozan River, the longest river system in the country, has responded to tectonic deformation thoroughly. Detection and characterization of geomorphic anomalies in the Ghezel Ozan River and correlation with structures can specify the role of structures in making active deformations. The intense and sudden deflection in the river course, the abnormal changes in the river sinuosity and knick points upon longitudinal profile of the river are the geomorphic anomalies connected to the structures. Deflection of the river course and abnormal changes in the river sinuosity are identified on the satellite images and approved through field observations. Knick points are specified upon longitudinal profiles of the river and the effects of lithology are surveyed in making of them٫ so that only knick points are considered which are produced by structures. Longitudinal profiles of the river have been obtained from digital elevation model. Above mentioned anomalies then have been correlated with structures extracted from geology maps and in this manner structures effective in making geomorphic anomalies have been identified. The study region is located in Sanandaj – Sirjan, Centeral Iran and Western Alborz zones. Around the Ghezel Ozan River, marl, sandstone, siltstone, limestone, tuff, agglomerate and volcanic rocks are extremely exposed. These rocks belong to Qom, Upper Red, Lower Red and karaj formations. Deflection of the Ghezel Ozan River is surveyed in the regions of Kuh-e-Palangi, Jelovdarlou, Cham and Yengejeh. Abnormal changes in river sinuosity is studied in regions of Jomaelou, Gol gheshlagh, Armoutlou, Kuh-e-Qaravol, Ghaflankuh and Kuh-e-Pajdar. In the regions of Sharif Abad, Iemir, Kuh-e-Qaravol and Kuh-e-Pajdar, knick points are specified upon longitudinal profile of the Ghezel Ozan River. The obtained results show that folds with trends of NW – SE and NE – SW have the highest influence on deflection of the course of the Ghezel Ozan River. The other geomorphic anomalies produced by faults with  trends of NW–SE , NE – SW, N-S and E-W  especially  in instances that faults with trends of NW – SE and NE – SW have intersected. Thus, the most active structural trends in around of the Ghezel Ozan River are trends of NW–SE, NE – SW, N-S and E-W which correlate with trends of fractures in basement of Iran. In this way active folds and faults are identified in the area.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله
نویسندگان مقاله وحید حسینی تودشکی | hosseini toudeshky
دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، گروه زمین شناسی, تهران, ایران
سازمان اصلی تایید شده: دانشگاه آزاد اسلامی علوم و تحقیقات (Islamic azad university science and research branch)

محسن پورکرمانی |
دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شمال، گروه زمین شناسی، تهران، ایران
سازمان اصلی تایید شده: دانشگاه آزاد اسلامی تهران شمال (Islamic azad university of tehran north)

مهران آرین |
دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، گروه زمین شناسی, تهران, ایران
سازمان اصلی تایید شده: دانشگاه آزاد اسلامی علوم و تحقیقات (Islamic azad university science and research branch)

خسرو خسروتهرانی | خسروتهرانی
دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، گروه زمین شناسی, تهران, ایران
سازمان اصلی تایید شده: دانشگاه آزاد اسلامی علوم و تحقیقات (Islamic azad university science and research branch)

نشانی اینترنتی http://www.gsjournal.ir/article_54203_2ea02e8ebafda9c3655a876b5b96f3a2.pdf
فایل مقاله اشکال در دسترسی به فایل - ./files/site1/rds_journals/960/article-960-533462.pdf
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات