این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
پژوهش های تولید گیاهی، جلد ۲۴، شماره ۳، صفحات ۱۰۹-۱۲۲
عنوان فارسی ارزیابی تحمل به تنش کم آبی در تعدادی از توده‌های سیاه‌دانه
چکیده فارسی مقاله سابقه و هدف: سیاه‌دانه یکی از گیاهان دارویی مهم و ارزشمندی است که علاوه بر خودرو بودن این گیاه، به سبب کاربرد فراوان آن در صنایع داروسازی، در نقاط مختلف ایران به میزان فراوانی کشت می‌شود اما عوامل محدودکننده محیطی می‌توانند تأثیر نامطلوبی بر رشد و تولید آن داشته باشند. خشکی یکی از مهمترین بازدارنده‌های تولید گیاهان در بسیاری از مناطق خشک و نیمه‌خشک دنیا و ایران است. تولید و پتانسیل سیاه‌دانه نیز تحت تاثیر تنش کم‌آبی قرار می‌گیرد. به همین دلیل این مطالعه با هدف بررسی واکنش عملکرد و اجزای عملکرد ده توده سیاه‌دانه به تنش کم‌آبی اجرا گردید. مواد و روش‌ها: پژوهش حاضر در سال زراعی 1392 در شهرستان آباده واقع در استان فارس در قالب اسپلیت پلات با طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. عامل اصلی در دو سطح شامل تنش کم‌آبی و عدم تنش کم‌آبی و عامل فرعی ده توده‌ سیاه‌دانه بودند. تنش کم آبی از مرحله گیاهچه‌ای تا آخر فصل رشد اعمال گردید. صفات مورد مطالعه عبارت بودند از: ارتفاع بوته، تعداد شاخه‌های فرعی، تعداد فولیکول در بوته، تعداد دانه در فولیکول، تعداد دانه در بوته، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، درصد روغن، عملکرد روغن، میزان پرولین، قندهای محلول و میزان پتاسیم. آمار توصیفی برای کلیه صفات و شاخص تحمل به تنش برای عملکردهای دانه و روغن محاسبه شدند. یافته‌ها: نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر آبیاری برای کلیه صفات معنی دار گردید و اثر ژنوتیپ برای صفات تعداد فولیکول در بوته، عملکرد بذر، درصد روغن، میزان پرولین و قندهای محلول غیر معنی دار و برای بقیه صفات معنی دار بود. برهمکنش آبیاری و ژنوتیپ نیز برای اکثر صفات به‌جزء برای عملکرد دانه، عملکرد روغن و میزان پرولین معنی دار بود. در شرایط تنش کم آبی توده‌ اراک از نظر صفات ارتفاع بوته، تعداد دانه در فولیکول، تعداد دانه در بوته و میزان پتاسیم، بالاترین مقادیر را داشت. گروه‌بندی توده‌ها براساس نمودار سه بعدی شاخص تحمل به تنش‌ و عملکرد در شرایط تنش و بدون تنش نشان داد که توده اراک در شرایط تنش از نظر عملکرد و اجزای عملکرد دانه و توده هند از نظر عملکرد روغن نسبت به سایر ارقام برتر بودند. نتایج حاصل از شدت تنش نشان داد که صفات پرولین و تعداد شاخه‌های فرعی با مقدار 59/0 بیشترین تأثیر را از تنش کم آبی پذیرفتند. نتیجه‌گیری: براساس نتایج حاصل از این مطالعه تمام ویژگی‌های مورفوفیزیولوژی اندازه‌گیری شده سیاه‌دانه تحت تاثیر کم‌آبی قرار گرفتند. تنوع کافی از نظر برخی ویژگی‌های مهم مثل درصد روغن و تحمل به کم‌آبی در بین ژنوتیپ‌های سیاه‌دانه وجود دارد. از اینرو می‌توان با توجه به نتایج این مطالعه اقدام به کشت ژنوتیپ‌های متحمل به کم‌آبی در مناطقی که احتمال کم‌آبی وجود دارد نمود و در برنامه‌های اصلاحی جهت بهبود تحمل به کم‌آبی از آن‌ها استفاده نمود.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله تنوع ژنتیکی، درصد روغن، شاخص تحمل به تنش، عملکرد،
عنوان انگلیسی Evaluation of drought tolerance in some black cumin (Nigella sativa L.) landraces
چکیده انگلیسی مقاله Background and objectives: Increasing consumer demand for medicinal plants needs to develop agro-management and planning correctly. Black cumin is one of the important and valuable medicinal plants and, due to its frequent application in the pharmaceutical industry, is cultivated in different parts of Iran but, limiting environmental factors have a negative impact on its growth and production. Drought is one of the main inhibitors for crop production in Iran and many arid and semi-arid regions. Production and potential yield of black cumin also can affect by drought stress. There are not many reports available about drought tolerance of black cumin. Therefore, this research focused on response of 10 black cumin genotypes to water-stress condition. Materials and methods: In order to study the effects of drought stress on morpho-physiological traits including oil and grain yield of black cumin an investigation was carried out in Abadeh (city of Fars province) in 2014. The experimental design was split plot based on complete randomized block design with three replications. Water-stress and well-water conditions as main factor and 10 black cumin genotypes were used as sub-factor. Application of drought stress was seedling to ripening stages. Plant height, number of lateral branches, number of follicles per plant, number of seeds per follicle, number of seeds per plant, 1000 grain weight, grain yield, oil content, oil yield, proline content, total soluble sugars and potassium content of black cumin genotypes were measured in both stress and non-stress conditions. Descriptive statistic parameters for all the above measured traits and stress tolerance index (STI) for oil and grain yield were calculated. Data subjected to analysis of variance and means comparison using SAS and Excel soft wares. Results: Analysis of variance showed that the effect of drought stress for all the measured traits, genotype effect for the most of traits except for the number of follicles per plant, grain yield, oil content percentage, proline and total soluble sugars contents, and interaction between drought and genotype for all traits except for grain yield, oil yield, and proline content were significant. Arak genotype had the highest values for plant height, seed number per follicle, number of seeds per plant and potassium content in water-stress condition. Classification of genotypes using three-dimensional plots of stress tolerance index, stress and non-stress oil and grain yields showed that Arak and Indian were tolerant genotypes for grain and oil yields respectively. Stress intensity results indicated that proline content and number of lateral branches (SI=0.59) more affected by drought stress. Conclusion: Morpho-physiological traits of black cumin affected by drought stress. There is enough genetic diversity for drought tolerance among black cumin genotypes. So, based on these results improvement of drought tolerance of black cumin is possible. These results can be used in breeding programs to improving drought tolerance of black cumin.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله
نویسندگان مقاله الهام مردانلو | s mardanloo
دانشگاه یاسوج
سازمان اصلی تایید شده: دانشگاه یاسوج (Yasouj university)

مسعود اشکبوس دهداری | masoud ashkboos
عضو هیت علمی دانشگاه یاسوج
سازمان اصلی تایید شده: دانشگاه یاسوج (Yasouj university)

اسد معصومی اصل | masoumi asl
دانشگاه یاسوج
سازمان اصلی تایید شده: دانشگاه یاسوج (Yasouj university)

امین میرشکاری |
دانشگاه یاسوج
سازمان اصلی تایید شده: دانشگاه یاسوج (Yasouj university)

نشانی اینترنتی
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات