این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
نثر پژوهی ادب فارسی، جلد ۲۰، شماره ۴۲، صفحات ۱۶۵-۱۸۴
عنوان فارسی تأملی بر جلوه های فرّه باوری در تاریخ بیهقی
چکیده فارسی مقاله یکی از مفاهیم بارز اساطیری که در ایران پس از اسلام نیز در میان عموم مردم و آثار مکتوب به حیات خویش ادامه داد، فرّه­باوری است. بررسی جلوه­های این اندیشه که در روندِ دگردیسی خود از دوران باستان به بعد، تغییراتی گوناگون در کیفیّت و کارکرد یافته­ است، یکی از زمینه­های جذاب و سودمند پژوهشی است که ارزش­های تاریخی، جامعه­شناختی، روانشناختی و حتی بلاغی بسیار دارد. بر اساس همین اهمیت، این مقاله بر آن است مهم­ترین نمودهای خودآگاه یا ناخودآگاه اعتقاد به فرّه را در یکی از برجسته­ترین آثار منثور ادب فارسی که هم ماهیتی تاریخی و هم صورتی ادبی دارد، بررسی کند. این اثر، تاریخ بیهقی است. هدف از این پژوهش، توصیف و تحلیل جزئیات فرّه­اندیشی در معنا و صورت اثر مذکور است تا بدین ترتیب، سهم غالباً نیمه­پنهان این اعتقاد باستانی در تشریح رویدادها و نیز برداشت از ماجراها و شخصیت­ها آشکار گردد و تطوّر کارکرد آن تا دورۀ غزنویان شناخته شود. یافته­ها نشان می­دهند، فرّه­باوری در این تاریخ، معمولاً در جریان رویدادهای کلان مربوط به شاهان و بعضی خصوصیات و رفتارهای آنان جلوه می­کند. نمود آیین­هایی چون جشن مهرگان نیز سهمی قابل توجه در این بروز دارد. رویکرد جبرگرایانۀ تاریخ بیهقی در مواضعی چون به قدرت رسیدن شاهان، حامل نمودهایی قابل تأمل از فرّه­اندیشی است. جلوه­های متعدد این تفکر در محتوا و فرم این اثر، انحراف کارکرد فرّه را از یک باور اساطیری به یک ابزار سیاسی- درباری، به خوبی بازتاب می­دهند و تفاوت بعضی جزئیات آن را با صورت اصیل و باستانیش آشکار می­کنند.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله تفکر اساطیری، فرّه اندیشی، حکومت غزنوی، تاریخ بیهقی،
عنوان انگلیسی A Reflection on the Concepts of "Khvarenah" in Tarikh-e Beyhaghi
چکیده انگلیسی مقاله "Khvarenah" is an outstanding mythological concept that has survived in the post-Islamic Iran among the public and written works. Passing through a transformation process, from ancient times onwards, various changes have occurred to the quality and function of this concept and has made it an interesting and useful area of research with historical, sociological, psychological and even great rhetorical values. The present study, therefore, is to investigate the most important conscious and unconscious aspects of belief in "Khvarenah" by going through one of the most prominent Persian prose works of both historical and literary nature, i.e. Tarikh-e Beyhaghi. The aim of this study is to describe and analyze the details of belief in "Khvarenah" (Farreh) as manifested in both form and meaning of the mentioned work so as to clarify the largely half-hidden contribution of this ancient belief to the interpretation of events and the understanding of events and characters, and to indicate the evolution of its function up to the Qaznavid era. The findings showed that belief in "Khvarenah" is mostly manifest in the great events related to the kings, as well as, in some of their characteristics and behaviors. Rituals such as Mehregan also contribute highly to this manifestation. Deterministic approaches to Tarikh-e Beyhaghi in issues such as enthronement of the kings are reflections of this belief as well. Various manifestations of this concept in the form and content of this work reflect deviation in the function of "Khvarenah" from a mythological to a courtly and political function, and reveals the differences between some of its details and its ancient and genuine form.  
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله
نویسندگان مقاله فاطمه کلاهچیان |
استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه رازی

سحر یوسفی |
دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه رازی

نشانی اینترنتی http://jll.uk.ac.ir/article_1973_17f91a52a58b77d917cd80294534b969.pdf
فایل مقاله اشکال در دسترسی به فایل - ./files/site1/rds_journals/578/article-578-578312.pdf
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات