این سایت در حال حاضر پشتیبانی نمی شود و امکان دارد داده های نشریات بروز نباشند
پژوهش های باستان شناسی، جلد ۷، شماره ۱۵، صفحات ۸۱-۱۰۰
عنوان فارسی برهمکنش های فرهنگی میان مکران، کرمان و حوزه ی هیرمند در عصر مفرغ بر مبنای داده های سفالی
چکیده فارسی مقاله سرزمین مکران بخش‌های جنوبی‌ بلوچستان را دربر می‌گیرد که اکنون میان ایران و پاکستان تقسیم شده است. امروزه در آن بخش از این سرزمین که در ایران قرار دارد شهرستان‌های چابهار، نیکشهر و ایرانشهر واقع شده‌اند. طی بررسی‌های باستان‌شناسی در نیکشهر 44 محوطه‌ی باستانی از دوران مفرغ شناسایی گردید که نشانگر غنی بودن این منطقه از نقطه‌نظر استقرارهای هزاره‌ی سوم قبل‌ازمیلاد است. پژوهش حاضر بر آن است تا با مطالعه‌ی نمونه‌های سفالی مکشوف از این محوطه‌ها و مقایسه‌ی آن‌ها با سفال‌های سایر محوطه‌های هم‌عصر و هم‌جوار، میزان برهم‌کنش‌های فرهنگی آن‌ها را به‌منظور شناخت روند و حرکت جریان‌های فرهنگی مورد بررسی قرار دهد. سؤال عمده در پژوهش حاضر این است که، برهم کنش ها و ارتباطات فرهنگی حوزه‌ی مکران با چه سرزمین‌هایی بوده است؟ فرضیه‌ی اصلی در پاسخ به این پرسش، این است که، با توجه به‌موقعیت جغرافیایی حوزه‌ی مکران، بیشترین تعاملات و برهم‌کنش های فرهنگی با سرزمین‌های هم‌مرز در شمال (بلوچستانِ ایران، بلوچستانِ پاکستان، سیستان) و غرب (کرمان) برقرار بوده است.  از این‌رو به‌دلیل تنوع گونه‌های سفالی، تعداد 277 قطعه سفال شاخص مربوط به عصر مفرغ پس از انجام مستندنگاری‌های لازم با سفال‌های محوطه‌های شاخص هم‌زمان در مناطقی همچون کرمان (تپه یحیی)، بلوچستان ایران (بمپور) و حوزه‌ی فرهنگی رود هیرمند (شهرسوخته، رودبیابان، گردن ریگ و موندیگک) مقایسه گردیدند. نتایج به‌دست آمده حکایت از آن دارد که سفال حوزه‌ی مکران در هزاره‌ی سوم قبل‌ازمیلاد بیشترین مشابهت و همسانی را با سفال‌های محوطه‌ی باستانی بمپور و منطقه کرمان دارند. ارتباط با بمپور کاملاً منطقی و طبیعی به‌نظر می‌رسد به‌دلیل این‌که هر دو ناحیه در مجاورت و کنار یکدیگر قرار گرفته‌اند. اما ارتباطات گسترده‌ی مکران با حوزه‌ی کرمان به احتمال نشان از حرکت موج فرهنگی آن منطقه به‌سمت شرق و در امتداد سرزمین‌های واقع در میان فلات ایران و شبه‌قاره‌ی هند دارد. همچنین نمونه‌های بررسی شده نشان می‌دهد که حوزه‌ی فرهنگی هیرمند نیز در تعامل فرهنگی ویژه‌ای با حوزه‌ی مکران بوده است. از این‌رو، به‌نظر می‌رسد که حوزه‌ی مکران یکی از مسیرهای ارتباطی و نقطه اتصال محوطه‌های حوزه‌ی هیرمند با محوطه‌های حوزه‌ی سند و کرانه‌های دریای مکران بوده‌ است.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله مکران، عصر مفرغ، برهمکنش فرهنگی، گونه شناسی سفال، مناطق همجوار،
عنوان انگلیسی The Cultural Interaction Between The South Makran, Kerman and Hirmand Basin at the Bronze Age Based on Potteries Informations
چکیده انگلیسی مقاله The south Makran area is located in south of Sistan & Baluchistan province and includes the cities of Nikshahr & Chabahar. Research done in the Makran region, all are cross-linked to a specific location, and generally are summarized in preliminary report to the Heritage Foundation. However, through the systematic archaeological surveys of the Nikshahr city, the researchers have been identified the pre-historic sites, and also attempted to collect the pottery index, but no specialized study is done yet. On the other hand, we can obtain valuable data in connection with the formation process of human settlements in different periods, with more intensive research in this area. These data, on the one hand, can investigate and determine the relevance and role of this land on the cultural interaction in whole Plateau of Iran, and on the other hand, reconstruct the cultural ties with other Eastern lands, especially with Indus Valley in third millennium BC. Shirazi has been studied this area of Sistan and Baluchistan in an Archaeological survey framework. 44 ancients' enclosure were found in NIKSHAHR, during this study that indicates the richness of Third millennium BC establishments in this area. The area of southern Makran is located in the south of Sistan and Baluchestan province. This area has been archeologically studied at two steps by Rouhollah Shirazi in accordance with archeological study of Sistan and Balouchestan province. One short study done in 1381 solar year by which some archeological areas were identified, and did once more in 1387-88, 1389 that was comprehensive and regular study by which many archeological areas have been discovered. By sampling taken from bronze age lots in NIKSHAHR, 227 pieces of potteries were found. Due to the variety and number of the samples, and in order to better and more identify potteries of prehistoric period of Makran it was determined that the samples must be studied more carefully. Thus, during this study, the typological comparison of potteries was made, based on a theoretical-comparative study. One of the most fundamental ways to understand the interactions at the prehistory is to study potteries. Hence, the authors firstly are tried to identify the relative chronology of Bronze Age areas in southern Makran and secondly to study the regional and transregional interactions in southern Makran with places like areas across the bank of Halil Rood river, Bampur, Shahr-i Sokhta and settlements of Afghanistan and Pakistan. Then, we studied these samples carefully, and now, we have presented the result of studies in this paper under the title of "Comparative Study of Potteries of Bronze Age in Southern Makran". According to these studies and analyzing reports and comparing important samples in southern Baluchestan with neighboring areas, we conclude that the southern Makran had expanded regional and transregional relations with areas in south-east of iran like, Bampur, Shahr-i sokhta, Damin, Yahya, Khurab and Rood-i Biaban and areas in Afghanistan like, Mundigak, Gardan Reg, and areas in plain of Kech in Pakistan. Also from the chronological aspect, cultural periods of Bronze Age in southern Makran has the largest overlap with I And IV periods of Bampur. The results of the statistic reports from pottery's samples of south Makran in the third millennium B.C. shows a vast relation between this area and the banks of HALIL ROOD, Bampur, Shahr-i-Soukhta, and the lots such as Mundigak and Gardan Reg in Afganistan and also some lots in Baluchistan of Pakistan.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله
نویسندگان مقاله روح اله شیرازی |
استادیار گروه باستان شناسی دانشگاه سیستان و بلوچستان

مهدی دهمرده پهلوان |
دانشجوی دکترای باستان شناسی دانشگاه سیستان و بلوچستان

نشانی اینترنتی https://nbsh.basu.ac.ir/article_2180_ffd904e28a90b4720b9ff3487976a2c5.pdf
فایل مقاله اشکال در دسترسی به فایل - ./files/site1/rds_journals/1361/article-1361-578523.pdf
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات